حمل و نقل از لحاظ شهرنشینی به معنی جابجایی مرسوله و بار و همچنین مسافر به شمار میرود این مقوله در شهرهای بزرگ و توسعه یافته از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا حمل و نقل شهری در شهرهای توسعه یافته برای جابجایی بار و مسافر پر استفادهترین مقوله شهرنشینی به شمار میرود؛ اگر حمل و نقل در شهر و کلان شهرهای بزرگ مانند تهران حمل و نقل در تهران جریان نداشته باشد شاید نیمی از بیشتر کارها که نیاز به جابجایی و انتقال در شهرهای بزرگ و کلان شهرها را دارند بر زمین میمانند و باعث میشوند که روال زندگی شهرنشینی کند و غیر ممکن شود.
حمل و نقل به زبان ساده به این معناست که جابجاییهایی که هم از افراد و انسانهای که نیاز به انتقال از مکانی به مکان دیگر دارند استفاده شده هم برای انتقال بار این انسانها از نقطهای به نقطه دیگر استفاده میشود و اگر این حمل و نقل به معنای واقعی در شهرها و کلان شهرهای بزرگ و توسعه یافته وجود نداشته باشد توسعه آن شهر کاملا متوقف میشود و خیلی از کارهایی که نیاز به جابجایی و انتقال بشر و ابزار دارد از کار افتاده و غیر قابل انجام میباشد پس با این وجود پی میبریم که حمل و نقل و انجام آن در زندگی ضروری و لازم است.
از زمانهای گذشته که بشر شهرنشین شد نیاز به جابجایی برای بشر یک مقوله بسیار مهم به شمار میرود که این مقوله را بشر با حمل و نقل برون شهری و درون شهری حل کرده است؛ حمل و نقل برای بشر نوعی جابجایی انسانها و اجسام پیرامون خود از نقطهای به نقطه دیگر است که باعث میشود شهرهایی همچون شهرهای بزرگی مثل تهران در این خصوص با مشکلاتی روبرو نباشند.
میتوان گفت حمل و نقل رابطهی همگونی با عدالت اجتماعی داشته است.
حمل و نقل و عدالت اجتماعی
وجود خودرو سبب شده است که در اصل جابجایی و حرکت به عنوان یک امر مهم و غیرقابل انکار تبدیل شود و به این ترتیب در جهانی که به سمت پیشرفت حرکت میکند مالکیت خودروهای شخصی و خودرو محوری از مهمترین مواردیست که مطرح میشود. هم اکنون اگر نگاهی به آمارها و گزارشهای بودجه شهرداری داشته باشیم متوجه میشویم که این اولویتهای بودجهای با نیازهای حرکتی به شکل ناهماهنگ میباشند.
بیشتر هزینههای شهرداری به منظور آمادهسازی زیر ساختها در جهت خودروسازی تمرکز دارد و این با وجودی است که در شهرهای توسعه یافته سفرهای حمل و نقل عمومی و غیر موتوری میتواند انتخاب مهمی محسوب شود و به دلیل این نگرشها سبب شده تا غالبا در حمل و نقل و برنامهریزیهای شهری پیادهروی و دوچرخه سواری کمتر مورد توجه واقع شود. اگر وضعیت دوچرخه سواری و پیاده روی بهبود پیدا کند میتوانند موجب شود که خدمت در جامعه از دیدگاه عدالت اولویت پیدا کند.
امروزه با توجه به این که خودرو شخصی زیادتر شدهاند و تولید بیرویه خودرو با افزایش روبرو شده است و همچنین آمار تصادفات و تلفات رانندگی بسیار زیاد شده و به دنبال آن تنبلی مردم و کم تحرکی آن را همراه دارد و همچنین شهرهای متفاوت و کلانشهرها با مشکلات ترافیک رو به رو شدهاند و در سیستمهای حمل و نقل خودرو محور ناپایداری ایجاد شده و پس از آن افزایش قیمت سوخت و سهمیهبندی را مشاهده کردهایم نیاز است که در برنامهریزی حمل و نقل تغییر نگرش مدیریتی انجام شود و از سمت خودرو محور به انسان محوری به واسطه توسعه یافتن حمل و نقل همگانی و دوچرخه سواری و مسیرهای پیادهروی انجام گردد.
متاسفانه شرایط به گونهی شده است که این موارد به کلی فراموش شدهاند و موجب شده تا شیوههای غلطی در حوزه حمل و نقل پدید آید.