آیا ترکیه بازنده جنگ فلسطین و اسرائیل است؟

وقتی بیلینکن وزیر امور خانه ایالات متحده آمریکا در تور اروپا از آمدن به ترکیه خودداری کرد و به جای خود، معاون وزارت امور خارجه را به آنکارا فرستاد، در پشت‌پرده برای آنکارا یک خبر پوششی در سهم ترکیه در بازساخت غزه تعریف شد.
گفته می‌شود خوراک شیر یا سهم بزرگی از ساخت و ساز غزه به مصر تعلق گرفته است.
زینب کورکالی، آنالیزور مسائل اسرائیل و حوزه کشورهای عرب معتقد است جدال و جنگ یک ماهه بین اسرائیل و فلسطین، بسیاری از الگوها و طرح‌های قبلی سیاستگذاری را در منطقه عوض کرده است.
با توجه به نحوه عملکرد در حوزه جنگی، بسیاری از کهنه‌کاران سیاسی حذف شده و گوشه‌گیر، دوباره به صحنه برگشته‌اند. جو بایدن نیز اولویت خود را در خاورمیانه تغییر داده است و سیاست جدیدی را در قبال عملکرد ترامپ در پیش گرفته است.
در شرایطی این جنگ اتفاق افتاد که منطقه آبستن حوادث بسیاری نظیر انتخابات سوریه، انتخابات اسرائیل و پایان دوره اساسی زمامداری نتانیاهو، مطرح شدن مجدد محمود عباس و آتش‌بس بین فلسطین و اسرائیل بود. این آتش‌بس زمانی مورد پذیرش قرار گرفت که مدت نخست‌وزیری نتانیاهو رو به پایان بود و شرایط سیاسی، احزاب اسرائیل را به سمت دولت ائتلافی سوق داده بود.
تنش انتخاباتی و تظاهرات مردم اسرائیل در همسایگی غزه، شرایط ویژه و صحنه جدیدی از اعمال سیاست تازه‌ای را در منطقه آشکار کرد. در این میان، قوی‌ترین بازیگر سیاسی در ایجاد آتش‌بس السیسی رئیس‌جمهور مصر بود که گفته می‌شود پاداش خود را در ساخت و ساز غزه دریافت خواهد کرد. غزه‌ای که بسیاری از زیرساخت‌ها را در جنگ سی روزه از دست داد.
در زمان جنگ اسرائیل و غزه، ترکیه هم به حرکت‌ها و تلاش‌هایی دست زد و اردوغان با سران کشورهای اسلامی تک به تک تلفنی مذاکره کرد؛ ولی اقدام به موقع مصر و طراح پیشنهادی برای آتش‌بس، این تلاش‌ها را تحت پوشش و سایه خود قرار داد و ترکیه از تماس تلفنی با سران کشورهای اسلامی بهره‌ای نبرد. ترکیه تحت تاثیر مناسبات و سیاست‌های خاص خود با اسرائیل، نتوانست چاوش‌اوغلو را برای ملاقات با محمود عباس بفرستد.
آیا دولت ترکیه سهم خود را در بازسازی غزه از دست داده است؟
با توجه به اینکه غزه زیرساخت‌های خود را (بیمارستان‌ها، مراکز تجاری و…) در بمباران‌های اسرائیل از دست داده است و کمپینگ بازسازی از کشورهای منطقه و اتحادیه اروپا و آمریکا آغاز شده است، به نظر می‌رسد بیشترین سهم در بازسازی نصیب مصر خواهد شد و السیسی پاداش طرح پیشنهادی خود را در آتش‌بس غزه و اسرائیل، آن هم سهم ممتاز که در اصطلاح سهم شیر گفته می‌شود، دریافت خواهد کرد.

دکتر سیدجلال ابراهیمی

رئیس مرکز تحقیقات و مطالعات ایران و ترکیه