بازرسی مجدد کالا در مقصد/ بازرسی و مبدا ساخت کالا

منبع: کتاب سفارشات خارجی – از انتشارات ماهنامه صنعت حمل و نقل تالیف اکبر بوالحسنی

صنعت حمل و نقل آنلاین: قبلا توضیح داده شد بازرسی به معنای خاص معمولا در مبدا حمل کالا در حین بارگیری در کشور مبدا صورت می پذیرد لكن مواردی وجود دارد که به صورت استثنایی بازرسی مجدد کالا در مقصد مطرح می گردد. باید بررسی نمود آیا چنین امری امکان پذیر است یا خیر؟

در مورد خریدهای خارجی بدون استفاده از روش های متمرکز بانکی (جهت تسویه و پرداخت وجه کالا به فروشنده) چنین امری بدون اشکال خواهد بود که پس از بازرسی کالا در مقصد توسط مؤسسات متعبر بازرسی پرداخت وجه کالا به فروشنده صورت پذیرد که معمولا فروشندگان حاضر به پذیرفتن چنین امر نخواهند بود زیرا مطابق عرفهای متداوال تقسیم وظایف و هزینه های کالا ان خریدار و فروشنده زمانی که کالا در بندر مبدا بارگیری شد و بارنامه توسط متصدع حمل و نقل صادر گردید مسئولیت کالا از فروشنده به خریدار منتقل می گردد و وی حاضر نیست وصول وجه کالا را موکول به بازرسی مجدد، کالا در مقصد نماید. لكن در روشهای متمرکز بانکی چنین امری مشکلاتی را بوجود می آورد مگر آنکه سند بازرسی بین المللی کالا جزء اسناد مورد معامله نباشد زیرا حداکثر مهلتی که فروشنده جهت معامله اسناد با بانک دارد به مدت ۲۱ – ۱۵ روز پس از حمل کالا است و چون امر بازرسی کالا در مقصد مدت زمانی را به خود اختصاص خواهد داد و بعد از مهلت مجاز جهت معامله اسناد خواهد بود و تا ارسال اصل گواهی به فروشنده این مدت سپری خواهد شد فروشنده قادر نخواهد بود در مهلت مجاز اسناد را معامله نماید اگر سند بازرسی بین المللی کالا جزو اسناد تسلیمی به بانک بناشد این عمل امکان پذیر خواهد بود لكن دارای ضمانت اجرای کافی در اعتبار اسنادی نخواهد بود زیرا قبل از این مرحله فروشنده موفق به اخذ وجه اعتبار از بانک خواهد شد و در صورت مغایرت و اختلافات هیچ ضمانت اجرایی در اعتبار جهت جلوگیری از تضييع حق خریدار نخواهد داشت و مسئله محکمه و اختلافات حقوقی و اخذ حکم از محکمه صالح و پذیرش فروشنده رافع مشکل خواهد بود که امریست دشوار.

در مواردی بصورت قهری امر بازرسی مجدد کالا در مقصد مطرح می گردد که عبارتند از ۱ اختلافات ناشی از کیفیت کالا ۲ اختلافات ناشی از کسری کالا ۳ اختلافات ناشی از حوادث حمل ونقل ۴ نقص اسناد بازرسی بین المللی کالا

در موارد فوق ممکن است کالا در مقصد مجددا مورد بازرسی قرار گیرد و در مورد هزینه بازرسی قواعد کلی جاری خواهد بود تنها در مورد نقص اسناد بازرسی که اسناد به صورت وصولی دریافت می گردد مطابق قوانین بانکی کشور مؤسسات بازرسی ایرانی کالا را در مقصد بازرسی خواهند نموده و هزینه بازرسی از فروشنده کسر و مابقی طلب به وی پرداخت خواهد شد.

همانگونه که قبلا توضیح داده شد بازرسی بین المللی کالا به عنوان دلیل کارشناسی و آمارهای جهت حل اختلافات خواهد بود و تمکین به نظریه بازرسی در نهایت امریست توافقی و الا محکمه صالح تصمیم مقتضی را مبنی بر الزام هر یک از طرفين اتخاذ خواهد نمود.

در موارد حوادث حمل و نقل بین المللی جهت ارتباط هر یک از خریدار و فروشنده با شرکت بیمه کننده کالا ممکن است امر بازرسی کالا در کنار صورتجلسات بیمه ای و گمرکی دلائل را محکمتر نماید. در هر حال زمانی صدور گواهی بازرسی کالا در مقصد مورد توجه شرکت بیمه می باشد که براساس توافق خریدار و شرکت بیمه، مؤسسه مورد نظر انتخاب و گزارش وی قاطع اختلافات باشد. در این صورت صدور گواهی بازرسی متوسط مؤسسه منتخب به عنوان دلیل مطرح خواهد باشد.

 بازرسی و مبدا ساخت کالا

اصلی ترین وظیفه شرکت بازرسی در مورد کیفیت کالاست و مهمترین اصلی که خریدار در انتخاب امر بازرسی کالا بدان توجه دارد نیز کیفیت کالای مورد حمل و مقایسه آن با کالاتی است که حقا باید حمل گردد و در واقع خرید شده است. اینک این پرسش مطرح می گردد که آیا کشور سازنده کالا نیز از مقوله های کیفیت است یا خیر؟ به عبارت دیگر آیا شرکت بازرسی کننده کالا باید کشور سازنده کالا را نیز مورد بررسی قرار دهد یا خیر؟

جهت پاسخ به پرسش فوق باید قائل به تفکیک شد.

گاه اسناد و مدارک نشاندهنده آن است که کالا ساخت کشور مورد نظر خریدار است و مطابق بررسی متداول مؤسسه بازرسی، امری خلاف مورد مشاهده نمی گردد حال اگر حقا کالا ساخت کشوری غیر از کشوری است که مدارک نشان می دهد نمی توان مؤسسه بازرسی را مقصر دانست و در واقع صدور گواهی بازرسی به نحو صحت انجام پذیرفته است.

گاه اسناد و مدارک نشاندهنده آن است که کالا ساخت کشور معین مورد نظر خریدار است اما مطابق رویت متداول مؤسسه بازرسی که از روی بسته بندی با روی کالا مشاهده می نماید واقعیت غیر از اسناد را نشان می دهد. مثلا گواهی مبدا نشاندهنده آن است که کالا ساخت کشور آلمان است که در شرایط اعتبار نین کشور سازنده است اما روی بسته بندی کالای مورد بازرسی یا روی خود کالای گردیده است کالا ساخت ژاپن می باشد و به وضوح مؤسسه فوق در می یابد کالا ساخت ژاپن می باشد. بر فرض که کیفیت نهایی همان کیفیت کالای آلمانی باشد آیا صدور گواهی بازرسی مبنی بر تایید کیفیت، به طور صحیح انجام یافته یا خیر؟ پاسخ مطلب به طور قاطع بدست نخواهد آمد بلکه باید در فرضیات ذیل مسئله مورد بررسی قرار گیرد.

1- در شرایط اعتبار سندی تحت عنوان گواهی مبدا ساخت در خواست نشده و در متن اعتبار نیز کشور سازنده ذکر نشده است در فرض فوق صدور گواهی تحت نام هر کشوری بلامانع بوده و خریدار نمی تواند اعتراض داشته باشد، ولو اینکه سازنده غیر از کشور مبداء حمل باشد. |

۲- در شرائط اعتبار گواهی مبدا ساخت کشور معینی در خواست شده است اما مؤسسه بازرسی روی بسته بندی و یا روی کالا علامتی که این امر را ثابت نماید یافت نمی کند چنانچه مؤسسه بازرسی کننده در صدور گواهی نامی از کشور سازنده بیاورد باید توضیح دهد که روی کالا یا بسته بندی چنین قیدی را مشاهده ننموده است در این صورت آیا بانک این گواهی را معتبر خواهد داشت یا خیر تردید وجود دارد لكن مطابق اصل بانکها چنین گواهی را خواهند پذیرفت.|

اما چنانچه مؤسسه بازرسی در فرض فوق گواهی نماید کالا ساخت کشور مورد نظر خریدار است در این صورت بانکها قطعا چنین سندی را خواهند پذیرفت لكن مؤسسه بازرسی در دعوی حقوقی باید پاسخگوی اقدام خود باشد.

۳- در شرائط اعتبار گواهی مبدا ساخت کشور معینی در خواست شده است اما مؤسسه بازرسی روی کالا یا بسته بندی خلاف این امر را مشاهده می نماید. |

چنانچه در گواهی مورد نظر قید نماید کالا ساخت کشور غیر از کشور سازنده مطرح شده در اعتبار است بانک حق ندارد این گواهی را به عنوان گواهی صحیح تلقی نماید و باید آنرا مغایرت محسوب نماید و با هماهنگی خریدار نسبت به پرداخت وجه اعتبار اقدام نماید لکن اگر در گواهی مورد نظر قید مغایرت را نیاورد با سکوت یا تایید خلاف واقع در این صورت بانک هیچ چاره ای جز پذیرش سند بازرسی را نخواهد داشت و عمل بانک در پرداخت وجه اعتبار صحیح را می باشد. لكن مؤسسه بازرسی باید پاسخگوی ضرر و زیان مربوطه باشد.

۴- در شرائط اعتبار گواهی مبداء ساخت کشور معینی درخواست شده است اما مؤسسه بازرسی روی کالا یا بسته بندی علاوه بر کشور فوق، کشورهای دیگری را نیز مشاهده می نماید مثلا گواهی نشان می دهد کالا ساخت آلمان است اما روی کالا یا بسته بندی قید گردیده کالا ساخت آلمان و ایتالیا.

آیا در صدور گواهی مؤسسه بازرسی می تواند فقط کشور آلمان را قید کند یا باید به هر دو کشور اشاره نماید. متاسفانه سکوت مقررات یکنواخت بین المللی در این موارد باعث گردیده است شرکت های بازرسی و یا بانکها در عمل دچار مشکلاتی گردند به نظر می رسد مؤسسه بازرسی باید واقع را در گواهی ذکر نماید و بانک باید آن را به عنوان مغایرت محسوب نماید.

اگرچه در همه موارد فوق مؤسسه بازرسی کننده کالا می تواند هیچ قیدی در مورد کشور سازنده در گواهی ذکر ننماید و کشور سازنده را جزء کیفیت کالا محسوب ننماید که خلاء مقررات یکسان در این رابطه محسوس می باشد. ۵-در شرائط اعتبار گواهی مبداء ساخت ترکیبی از کشورهای مختلف ذکر شده است مثلا کالا ساخت آلمان و ایتالیا و سوئیس آیا این امر در بازرسی بین المللی کالا از جهت کیفی شامل بحث عددی است یا بحث واحدی؟

یعنی آیا در هر واحد کالا ساخت کشورهای فوق لحاظ شود یا این که از جهت عددی مطرح است مثلا ۴۰ درصد کالا آلمان و ۴۰ درصد ایتالیا و ۲۰ درصد سوئیس.

به نظر ما هر دو شامل خواهد بود مگر آنکه ترتیبات خاص دیگری به صراحت در اعتبار ذکر شده باشد و صدور گواهی بازرسی با عناوین فوق بلامانع خواهد بود.