تجهیز کلان شهرها به شبکه ریلی و ضرورت جوامع مدرن

صنعت حمل و نقل آنلاین: امروزه در کشورهای پیشرفته حتی شهرهای کوچک را نیز به شبکه ریلی کلان شهرها متصل می کنند و چنانچه این مساله در کشور ما مورد توجه جدی قرار نگیرد، کلان شهرهای ما با مشکلات بزرگی رو به رو خواهند شد“.

مهندس محمد نعمتی اصلانی عضو هیات مدیره، مدیر امور پروژه های حمل و نقل ریلی گروه سپاسد و مدیر پروژه خط 7 متروی تهران با بیان دیدگاه فوق بر این باور است که سپاسد قادر است بخش های بزرگی از نیاز شبکه ریلی کلان شهرهای کشور را با توجه به دانش فنی، نیروی انسانی متخصص و تجهیزات و ماشین آلات پیشرفته خود به سامان برساند. وی می گوید: “در اجرای پروژه خط 7 متروی تهران در بخش طراحی و عملیات عمرانی صددرصد و در بخش تجهیزات نیز بیش از 50 درصد آن از استعدادهاو منابع داخلی کشور تامین شد”. در ادامه مهندس نعمتی اصلانی دیدگاه های کارشناسی و اجرایی خود را چنین بیان می کند:

در تمام کشورهای پیشرفته و کلان شهرهای دنیا به نوعی ساختار حمل و نقل عمومی در درجه اول بر ریل استوار است. از نظر کارشناسی آیا کلان شهرهای ما دارای چنین استعدادی هستند؟  

با توجه به وضعیت ترافیک در کلان شهرها، دولت و شهرداری ها باید به سمت ایجاد شبکه ریلی بروند. همانگونه که می دانیم شبکه ریلی به مسایل زیست محیطی، رفع آلودگی هوا و کنترل ترافیک کمک می کند. راه اندازی شبکه ریلی در کلان شهرها علاوه بر کاهش ترافیک، صرفه جویی در زمان و هزینه ها را نیز در پی دارد و اقشار مختلف مردم می توانند از آن استفاده کنند. در نهایت این امر منجر به افزایش سطح کیفیت زندگی خواهد شد. اگر بحث ریلی در کلان شهرها به انجام نرسد مطمئناً شهرهای بزرگ ما با مشکلاتی مواجه خواهند شد. در کشورهای پیشرفته حتی شهرهای کوچک را نیز به شبکه ریلی کلان شهرها متصل می کنند و خطوط بین شهری نیز به خطوط شهری متصل است و همان خدمات را در خطوط ریلی بین شهری ارایه می دهند.

آیا سپاسد با تکیه بر توانمندی های خود وارد بحث ریلی شده یا ورود به این مقوله تکلیفی بوده است؟

عمده دلیل ورود گروه سپاسد به پروژه های ریلی برمبنای توانمندی نیروی انسانی، ماشین آلاتی و تجهیزاتی بوده که قطعاً قبل از ورود به پروژه ها توسط کارفرمایان اریابی شده اند. بخشی از آن هم تکلیفی است. به عنوان نمونه،  مسیرعبور پروژه خط7 از برخی از مراکز خاص است که با توجه به اینکه شرکت سپاسد زیرمجموعه قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) می باشد هماهنگی های موردنیاز با سهولت بیشتری انجام شد. بحث دیگری که در اینجا میتوان بدان اشاره نمود، موضوع رعایت الزامات پدافند غیرعامل در طراحی تونل و ایستگاه ها است که برای اولین بار در پروژه خط7 انجام شده است.

به هرحال گروه سپاسد باتکیه برتوان فنی و مهندسی، ماشین آلات و تجهیزات وارد این عرصه شده است.

علاوه بر تهران آیا گروه  سپاسد در شهرهای دیگر در بخش ریلی فعالیت می کند؟

علاوه بر 2 پروژه ریلی که در تهران در حال کار داریم یعنی پروژه خط7 متروی تهران و پروژه متروی فرودگاه امام خمینی(ره)، پروژه متروی گلشهر – هشتگرد به عنوان اولین پروژه برقی سازی در کشور که طراحی، تامین تجهیزات، ساخت و اجرای آن توسط پیمانکاران و تامین کنندگان داخلی انجام می شود و پروژه متروی گلبهار- مشهد مقدس نیز در سبد پروژه های ریلی گروه قراردارند. در پروژه گلبهار سال گذشته در مناقصه بین المللی شرکت کردیم و برای انجام این پروژه انتخاب شدیم. کارفرمای این پروژه در حال انجام مقدمات بحث فاینانس است و امیدواریم در سال جاری این پروژه نیز عملیاتی می شود.

آیا در اجرای این پروژه ها از تخصص و تکنولوژی کشورهای اروپایی استفاده می کنید یا خیر؟

پروژه های مترو، دو بخش عمده عمرانی و تجهیزات دارند. بخش عمرانی بومی است و به دست متخصصان داخلی انجام می شود. بیش از 50 درصد تجهیزاتی که در این پروژها داریم از تجهیزات داخلی است و بعضی از تجهیزاتی که تکنولوژی آن در کشور وجود نداشته و یا ساخت آن برای ما مقرون به صرفه نبوده از تکنولوژی های وارداتی استفاده کردیم. در رابطه با تجهیزات و ماشین آلات خاص نیز درپروژه خط7 از  TBM برای حفاری تمام مکانیزه تونل ها استفاده شده است. علاوه بر این، برای نخستین بار در ایران از تکنولوژی دستگاه هایBC30  که در پی سدها استفاده می شود توسط گروه سپاسد در خطوط متروی تهران برای احداث دیوار آب بند ایستگاه ها مورد استفاده قرار گرفت. این روش خاص خود سپاسد است.

در راه اندازی یک خط مترو چند درصد از انجام کارهای ساخت خطوط مترو بر عهده سپاسد است؟ آیا صد در صد کار را به غیر از واگن ها سپاسد انجام می دهد؟  

بله. در سابقه پروژه های مترویی کشور، اولین پروژه ای که در قالب قرارداد EPC به یک پیمانکار واجد شرایط واگذار شده پروژه خط7 است که مسوولیت مهندسی، تدارکات و اجرای آن از صفر تا صد در تعهد گروه سپاسد است. در سایر پروژه های ریلی سپاسد نیز قراردادهای منعقده به صورت PC یعنی تدارکات و اجرا است. باتوجه به اینکه گروه سپاسد به صورت پیمانکار عمومی(GC) فعالیت می کند در انجام پروژه ها از توان پیمانکاران و مشاوران توانمند بخش خصوصی کشور استفاده می نماییم.

با توجه به اینکه تجهیزات از خارج از کشور وارد می شود آیا شما کلید بهره برداری کامل را به کارفرما می دهید؟

بله. باتوجه به اطمینانی که از کیفیت اجرای پروژه ها داریم، 10 سال گارانتی پس از اتمام پروژه ها را در تعهد خود می دانیم. ضمناً خط7 نیز اولین پروژه خطوط مترویی در ایران است که قراردادش به صورت کلید تحویل (Turn-Key) تحویل شده است.

 در حال حاضر چند پیمانکار از بخش خصوصی  با سپاسد همکاری می کند؟

در بخش خصوصی بیش از 42 پیمانکار در خطوط ریلی با سپاسد همکاری می کنند و از شرکت هایی هستند که رتبه 1 دارند. در حوزه ریلی با بیش از 1600 پیمانکار رتبه 2 قرارداد نوشتیم اما در حوزه سدسازی که بسیار وسیع است تعداد پیمانکاران بیشتر بوده است.

 در رابطه با ایستگاه ها توضیح دهید. به نظر می رسد تمام ایستگاه ها دارای یک فرمت ثابت نیستند و با توجه به موقعیت منطقه، عمق زمین و زیبایی شناسی باید نگاهی متفاوت داشته باشند. اینکه طراحی و معماری ایستگاه ها بر عهده چه کسانی است و چه کسانی آن را اجرا می کنند؟ آیا پیمانکاران سپاسد اجرا می کنند؟

در بحث طراحی، موسسه ای با نام مهندسین مشاور توسعه داریم که متعلق به خود سپاسد است و با عنوان مدیر طرح این کار را انجام می دهد. در پروژه خط 7، مدیر طرح 12 مشاور رتبه یک در اختیار دارد. زمانیکه ما وارد پروژه ریلی شدیم، مشاوران طراح متروی تهران را شناسایی کردیم و مناقصه ای برای طراحی برگزار کردیم. از میان آن تعداد از مشاوران، 12 مشاور رتبه 1 را در بحث طراحی ایستگاه ها انتخاب کردیم و موسسه مشاوران توسعه به عنوان مدیر طرح بر این شرکت ها نظارت دارد. در بحث ساخت ایستگاه ها بر مبنای چشم اندازی که برای پروژه ها تعریف کرده بودیم از پیمانکاران توانمند داخلی که در ساخت ایستگاه ها تجربه داشتند استفاده کردیم و علاوه بر آن سپاسد نیز نیروهای پرورش یافته ای داشت که با همان نیروها همزمان بعضی از ایستگاه ها را خود شروع کردیم. در بحث زیباسازی بر مبنای موقعیت مکانی ایستگاه با توجه به بافت منطقه و ساختمان های اطراف، طراحی های خاصی در منطقه انجام شده است. به طور مثال در داخل ایستگاه ها از یک برند یا یک نوع سنگ استفاده نشده تا تنوع و جذابیت بصری در ایستگاه ها وجود داشته باشد. با توجه به عمق، بعضی از ایستگاه ها 2 طبقه و بعضی 4 طبقه است و بعضی مجتمع ها ایستگاهی هستند.

در اروپا هر ایستگاه مترو به مثابه یک گالری هنری است. ما در تهران چند ایستگاه به این حالت داریم. آیا در این ایستگاه ها به این موضوع ها توجه شده است؟

بله. در خط7 همزمان با نازک کاری و معماری ایستگاه به طراحی تابلوهای هنری در بخشی از ایستگاه ها پرداختیم و در این خصوص با4 مشاور هنری قرارداد داریم. دستورکارهایی که برای این مشاوران درنظر گرفته ایم، ایجاد طرح های معماری اسلامی ایرانی در مبادی ورودی و طبقات مختلف ایستگاه ها است به نحوی که در معرض دید مسافران قرارگیرد.