در زمینه تعاملات بین تجار ایران و روسیه، همیشه خلأ بزرگی در زمینه روابط بانکی عملیاتی وجود داشته است. با وقوع برخی اتفاقات برای کشور روسیه و اعمال محدودیتهای بینالمللی و تحریمها، شرایط جدیدی به وجود آمد که باعث نزدیکی بیشتر روابط ایران و روسیه شد. به همین دلیل، تجار روسیه با توجه به محدودیت بازارهای اروپایی و غربی، نگاه جدیدی به ایران پیدا کردند. ایران برای آنان نه تنها بازاری برای محصولات نهایی، بلکه گذرگاهی برای ترانزیت کالا به سمت شرق تبدیل شد. این مسئله انگیزهای ایجاد کرد تا روسها به همکاری با ایران تمایل بیشتری نشان دهند.
وقتی تجار چنین نیازی داشته باشند، بانکها خود به خود با این نیاز تطبیق مییابند، زیرا ماهیت بانکها برطرف کردن نیاز مشتریانشان است. در این میان، بانک سپه همیشه در زمینه ارزهای بینالمللی پیشرو بوده است. برای مثال، اگر تاریخچه فعالیت بانک سپه را بررسی کنید، میبینید که در کشورهای آلمان (فرانکفورت)، انگلستان، ایتالیا (روم)، و فرانسه (پاریس) شعب فعالی داشته که پیش از تحریمها عملکرد بسیار خوبی از خود نشان دادهاند. حتی در نیویورک دفتر نمایندگی داشت. حمید رجبیان، عضو هیات عامل و معاون امور بینالملل بانک سپه، در گفتوگو با سردبیر ماهنامه صنعت حمل و نقل به تحلیل اقدامات این بانک در تقویت روابط بانکی ایران و روسیه پرداخته است. در این مصاحبه، چالشها، ظرفیتها و برنامههای آتی بانک سپه در توسعه همکاریهای بانکی بینالمللی بررسی شد.
چالشها و فرصتهای همکاریهای بانکی ایران و روسیه
رحبیان با اشاره به تحریمهای اقتصادی و موانع موجود در روابط بانکی ایران و روسیه، عنوان کرد که همواره در تعاملات بانکی میان دو کشور خلاءهایی وجود داشته است. اما، به گفته وی، شرایط جدید ایجاد شده برای روسیه و نزدیکی این کشور به ایران، فرصتهای جدیدی را برای گسترش همکاریها فراهم کرده است.
نقش کلیدی بانک سپه در تقویت روابط مالی ایران و روسیه
وی تصریح کرد که بانک سپه، به عنوان یکی از پیشگامان نظام بانکی کشور، در دوران پیش از تحریمها شعبههایی فعال در کشورهایی چون آلمان، انگلستان، فرانسه و ایتالیا داشت. امروز این بانک با تمرکز ویژه بر روابط بانکی با روسیه، اقداماتی موثر برای رفع نیازهای تجار ایرانی و روسی انجام داده است.
افتتاح نخستین اعتبار اسنادی بین ایران و روسیه به ارزش ۱۷ میلیون یورو
رحبیان افزود: «بانک سپه، حدود یک سال پیش، نخستین السی (اعتبار اسنادی) بین ایران و روسیه را به ارزش ۱۷ میلیون یورو افتتاح کرد که نقطه عطفی در گسترش روابط بانکی میان دو کشور بود.» وی همچنین به انعقاد قراردادهای فاینانس با بانکهای تخصصی روسیه از جمله «اگزیم بانک» اشاره کرد و تأکید کرد که این قراردادها ظرفیت تأمین مالی پروژههای مختلف را فراهم کرده است.
تسهیل صادرات و واردات ایران و روسیه با بانک سپه
رحبیان در خصوص تسهیل واردات و صادرات کالاهای بین ایران و روسیه گفت: «بانک سپه با استفاده از منابع مالی حاصل از صادرات به روسیه، خدمات تأمین مالی برای واردات اقلام اساسی مانند غلات را ارائه میدهد. این اقدام به کاهش هزینهها، تسریع در نقل و انتقالات مالی، و کاهش ریسک برای تجار کمک کرده است.»
وی همچنین به استفاده از سیستمهای مالی چندجانبه برای تسهیل تراکنشهای مالی میان ایران، روسیه، هند و چین اشاره کرد.
چشمانداز توسعه کریدور شمال-جنوب و نقش بانک سپه
در پاسخ به سوالی در خصوص نقش بانک سپه در توسعه کریدور ترانزیتی شمال-جنوب، رحبیان اظهار داشت: «بانک سپه برنامهای برای سرمایهگذاری مستقیم در این کریدور ندارد، اما آمادگی کامل برای پشتیبانی از سرمایهگذاران این بخش از طریق خدمات بانکی و تضمینهای لازم را داریم.»
گسترش همکاریهای بانکی با کشورهای اوراسیا
رحبیان همچنین به همکاریهای بانک سپه با کشورهای اوراسیا مانند بلاروس، قزاقستان و سایر کشورهای این منطقه اشاره کرد و توضیح داد که این همکاریها زمینهساز توسعه تجارت و تقویت رقابتپذیری تجار ایرانی در بازارهای بینالمللی خواهد بود.
چالشها و راهکارهای توسعه روابط بانکی با روسیه
در بخش پایانی این گفتوگو، معاون امور بینالملل بانک سپه به چالشهای موجود در مسیر توسعه روابط بانکی با روسیه اشاره کرد. وی مشکلات مربوط به زیرساختهای حمل و نقل، گمرکات و سیاستهای ارزی را از جمله موانع اصلی برشمرد و تأکید کرد: «رفع این چالشها نیازمند هماهنگی میان بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و دیگر نهادهای مربوطه است. اگر این موانع برطرف شوند، تجارت میان ایران و روسیه میتواند به رقم ۵ تا ۶ میلیارد دلار در سال برسد.»