صنعت حمل و نقل آنلاین: نفوذ فناوری در کسبوکارها الزامات و سبک زندگی جدیدی را ایجاد کرده که نمونه بارز آن شخصیسازی خدمات است. بنابراین بنگاههای بزرگ، خدمات و فرآیندهای لجستیکی خود را بهینه میکنند تا بهرهوری را به حداکثر برسانند. به مناسبت انتشار چهارصدمین شماره ماهنامه صنعت حملونقل با دکتر مهرداد فاخر رییس هیاتمدیره هلدینگ فاخر و مدیرعامل تیپاکس به گفتوگو نشستیم. تیپاکس، قدیمیترین پست خصوصی کشور است که در سال ۱۳۳۹ تاسیس شده و در دهه اخیر تغییرات عمدهای را در ساختار لجستیکی خود ایجاد کرده و هماکنون بهعنوان بزرگترین شبکه پست خصوصی کشور ۱۱۵۰ نمایندگی، ۱۰۰۰ ناوگان و ۱۳ هاب در اختیار دارد. تجربیات این مجموعه در موضوعاتی چون ایجاد لاکرهای پستی شخصی و پلتفرمهای دیجیتالی توانسته در تجارت الکترونیک ارزشآفرین باشد و در سراسر کشور به شهرهای بالای ۳۰ هزار نفر خدمات پستی ارایه نماید.
با توجه به حضور در دنیای مدرن و فرآیندهای دیجیتال، شرکت تیپاکس چه ظرفیتهای نوآورانهای را برای پاسخگویی به این نیاز فزاینده سرلوحه فعالیت خود قرار داده است؟
نوآوری یکی از مهمترین عوامل موفقیت پایدار در صنعت است و طول عمر تیپاکس گواه این ادعاست که ما همواره از رویکردهای نوآورانه خاصه در دههی گذشته استقبال کردهایم، ما هیچ وقت در تیپاکس و مجموعههای تحت پوشش خود در مقابل تغییر و به روز بودن مقاومت نداشتیم و همواره تلاش کردیم تا در پروسههای مختلف زمانی همراه و همگام با تغییرات حرکت کنیم، خود را با تغییرات بازار منطبق کنیم و روندهای جدیدی را در نظر بگیریم. همواره کسبوکارهای خود را در مسیر نوآوری و فناوری قرار دادیم تا با استفاده از فناوریهای روز و همچنین نیازسنجی بازار مشتریان خدمات را ارتقا ببخشیم. برندهای معتبر و قدیمی جهانی نیز در حوزه لجستیک از همین مسیر پیروی میکنند به عنوان مثال شرکت UPS که در سال 1907 به عنوان یکی از اولین شرکتهای حوزه پیک و ارسال پست تاسیس شده است. امروز هم با بهکارگیری فناوری پیشرفته و شبکهی گستردهی خود با ارائهی راه حلهای نوآورانه به عنوان یکی از رهبران حوزه لجستیک و زنجیره تامین شناخته میشود. مدلهای نوین جهانی از دیرباز سرلوحه ما است تا در این عرصه حضور موثری داشته باشیم. علاوه بر آن در تمام این سالها تلاش کردیم تا با ایجاد زنجیره تامین فعال، با توجه به نیازهای هر زمان با دیگر فعالان این حوزه همکاری کارآمد داشته باشیم و بتوانیم خدمات خود را به واسطهی حضور در یک زنجیرهی ارزش گستردهتر کنیم، اما پیش از تمام اینها تلاش مجموعه تیپاکس در مسیر خصوصی ماندن و مردمی ماندن است و معتقد است که این میتواند یکی از مهمترین عامل برای بقا و پایداری تیپاکس باشد.
ما همواره پیگیر تحولات جدید در صنعت، آخرین فناوریها و روشهای مدیریتی هستیم تا بتوانیم از آنها برای بهبود عملکرد شرکت خود استفاده کنیم و نیازهای مشتریان را شناسایی کنیم. میخواهیم با استفاده از فناوریهای نوین، خدمات و فرآیندهای لجستیکی خود را بهبود دهیم اما مهمتر از ایجاد سختافزارهای فناوری ایجاد روشها و فرهنگ منطبق بر دنیای جدید است که باید در درون و بیرون سازمان به آن توجه شود، برای همین ما موفقیت در این مسیر را در جایی کلانتر از تیپاکس یعنی هلدینگ فاخر دنبال کردیم که در ادامه بیشتر از آن خواهم گفت. ما تلاش کردیم تا روشهای نوین و به روزی را در کنار نرمافزارها و سختافزارهای دنیای جدید ایجاد کنیم و شاید همین حضور شرکتهای مختلف با دیدگاهها و روشهای متفاوت سبب ایجاد سرویسها و خدمات جدید تیپاکس طی سالهای اخیر شده است، تفکرات و راهبردهای مختلف و تلاش برای تمرکززدایی در مدیریت و تصمیمات لازمهی دنیای امروز است .
همچنین عصر فناوری نیازمند شخصی سازی و خدمات کاستومایز شده انبوه بر بسترهای دیجیتال است، تمام شرکتهای لجستیکی بزرگ هم ناگزیر به سمت این شخصی سازی انبوه سازمانی خواهند رفت، تیپاکس به عنوان شرکت مشتری محور امسال نگاه ویژهای به تعریف خدمات و محصولات خود بر پایهی مشتریمحوری دارد همچنان که در سالهای اخیر تلاش کردیم تا با ایجاد سرویسها و زیرساختهای اختصاصی متصل به خدمت اصلی خود، ارائه خدمات را برای هر فرستنده و گیرنده تا حد امکان شخصی کنیم و در واقع راه حلهای بیشتری در اختیار مشتریان خود قرار دهیم به عنوان مثال شرکت جابار به عنوان یکی از شرکتهای هلدینگ فاخر امروز این امکان را در اختیار گیرنده مرسوله میگذارد تا بتواند با استفاده از لاکرهای هوشمند این شرکت در محل انتخابی خودش و در گسترهی زمانی نامحدودتری بستهی خود را تحویل بگیرد .
همچنین ما با توجه به نیاز بازار و نیاز مشتری سرویسهایی نظیر ETIPAX و MYTIPAX را طراحی کردیم تا بتوانیم درخواستهای متفاوت مشتری را با توجه به درجهی اهمیتی که به مولفههایی مثل زمان، هزینه یا… میدهد، برآورده کنیم.ما همچنان خود را یک سازمان خدمات عمومی میدانیم و از اینرو تمام تلاش خود را برای سازگاری با نیاز مشتری انجام میدهیم، در واقع آنچه ما را بیش از دنیای تکنولوژیک به سمت ظرفیتهای نوآورانه سوق میدهد، انسان دیجیتال و سبک جدید زندگی است. ما تلاش میکنیم تا به خواست مشتریان خود اهمیت دهیم و همراه با انسان دیجیتال در این اکوسیستم نقشآفرینی کنیم.
با توجه به فراگیری کسبوکارهای آنلاین، چه راهکار و خدماتی را برای پاسخگویی به این کسب وکارها ارائه میکند ؟
بحث E-COMMERCE یا تجارت الکترونیک در کشور ما در سالهای اخیر و به ویژه بعد از کویید 19 رشد سریع و قابل توجهی داشته است، گرچه در دنیا این یک مفهوم قدیمی است اما با توجه به ایجاد سازوکارهای نوین الکترونیک، همچنان در حال پیشرفت و گستردهتر شدن است. جالب است بدانید تاریخچه تجارت الکترونیک به قبل از پیدایش اینترنت برمیگردد اما با ظهور اینترنت و پیشرفت فناوریهای مرتبط، تجارت الکترونیک به شکلی گستردهتر شکل گرفت. انتقال الکترونیکی دادهها بین شرکتها که در دهه 1970 با استفاده از شبکههای edi شروع شد در سالهای بعد، با پیشرفت فناوری و بالارفتن استفاده از اینترنت باعث شد تا شرکتها اقدام به ایجاد وبسایتهای خود برای فروش خدمات و محصولات کنند.
در دهه 1990 هم با تاسیس شرکتهای بزرگی مانند EBAY و AMAZON تجارت الکترونیک به مرحلهی جدیدی ورود کرد و در دهه 2000 هم که ظهور شبکههای اجتماعی و تلفنهای همراه هوشمند رونق چندین برابری به این تجارت داد، میبینید که این موضوع چندان جدید نیست اما در ایران به واسطهی نبود بنگاههای تجارت الکترونیک در سالهای پیش آشنایی کمتری وجود داشت و امروز هم باوجود ایجاد این بازار و تلاش برای گسترش آن اما همچنان به دلیل نبود زیرساختهای مناسب با محدودیتهایی مواجه هستیم. اما به هر طریق ما در زنجیره ارزش هلدینگ فاخر تلاش کردیم تا نگاه ویژهای به این تجارت و فروشندگان این حوزه داشته باشیم و همواره هم تلاش کردیم تا با ایجاد سرویسهای اختصاصی امر انتقال کالا برای این حوزه را تسهیل کنیم. به عنوان مثال شرکت TINEXT که یکی دیگر از شرکتهای هلدینگ فاخر است و مسئولیت حمل کالای درون شهری را در تهران دارد با هدف تامین نیاز ECOMMERCE ها یا بهتر بگویم فروشندگان محصولات خرد اینترنتی تاسیس شد تا چالشهایی چون هزینه بالا، نحوه تسویه حساب، نظم و تعهد در ارسال و تعیین تکلیف مرجوعیها را با ارائه راهکارهای مبتنی بر بستر فناوری حل کند یا شرکت ایفا که در بحث سفارشگردانی یا 3PL Fulfillment فعال است و با ارائه راهکارهای یکپارچه لجستیک پردازش این خدمات را انجام میدهد و همانطور که در قبل هم اشاره شد ایجاد درگاههای سفارش ETIPAX و MYTIPAX هم توسط واحد تجارت الکترونیک تیپاکس در حال توسعه است تا مشتری بتواند براساس نیاز خود مثل سفارش دستهای، سفارش اقتصادی یا پرداخت در محل از خدمات ما استفاده کند.
اما تمام اینها نیز همچنان برای تامین نیاز این بازار گسترده کافی نیست و ما همچنان در پی ایجاد راهحلهای نوین لجستیکی هستیم تا بتوانیم خود را به عنوان دستیار لجستیک فروشگاههای خرد و کلان اینترنتی معرفی کنیم تا این فروشندگان فقط به کسب وکار اصلی خودشان بپردازند و دغدغهی تحویل محصولات خود را نداشته باشند.
فناوریها چگونه میتواند بین کسبوکارهای لجستیکی کمک کند؟
صنعت لجستیک به عنوان یکی از حیاتیترین صنایع جهان، در سالهای اخیر با توجه به رشد فناوری و جهانی شدن بازارها، به یکی از پیچیدهترین و مهمترین صنایع تبدیل شده است. بنابراین، همکاری و هماهنگی بین شرکتهای فعال در این صنعت در سطح اکوسیستم لجستیک، به طور عمده باعث بهبود کیفیت و عملکرد خدمات ارائه شده توسط این شرکتها خواهد شد.
یکی از مهمترین عواملی که باعث توسعه همکاری و هماهنگی بین شرکتهای لجستیک شده است، استفاده از فناوریهای نوین مانند اینترنت اشیاء (IoT) ، هوش مصنوعی (AI) ، بلاکچین (Blockchain) و ابر (Cloud Computing) است. این فناوریها به شرکتهای لجستیک کمک میکنند تا اطلاعات و دادههای خود را به صورت بسیار سریع و دقیق در اختیار هم قرار دهند و همچنین عملیات لجستیک را بهبود ببخشند.
به طور کلی، همکاری و هماهنگی بین شرکتهای لجستیک در سطح اکوسیستم لجستیک، باعث بهبود کیفیت و عملکرد خدمات ارائه شده توسط این شرکتها میشود. برای مثال، با استفاده از فناوریهای نوین، شرکتهای لجستیک میتوانند بهبودی در مدیریت زنجیره تأمین، کاهش هزینههای حمل و نقل و ارتقای سرویسدهی به مشتریان خود را تجربه کنند.
شرکتهای زیرمجموعه هلدینگ فاخر برای تقویت شبکه لجستیک و زنجیره تامین و پاسخگویی هر چه بهتر به نیاز مشتریان از چه الگوی مدیریتی پیروی میکنند؟ مهمترین دستاورد این مجموعه در سال گذشته چه بوده است ؟
هلدینگ فاخر با هدف توسعه شبکه ارزش صنعت پست و لجستیک با چشمانداز خلق فراگیرترین شبکه مبادله ارزش میان فعالان و ذینفعان خدمات پست لجستیکی ایران و با ماموریت شکلدهی و راهبری اکوسیستمی هوشمند و پایدار در صنعت پست و لجستیک و تجارت الکترونیکی با محوریت کسب و کارهای فروش آنلاین کالا تاسیس شد. بنیانگذاران هلدینگ فاخر، با اتکا به نیمقرن تجربه زیسته در دو عرصه پست لجستیک و تجارت الکترونیک، به طور مستمر کسب و کارهایی را توسعه داده و راهاندازی میکنند و در بخش دیگری از هلدینگ با مشارکت صاحبان سرمایه و ایده تلاش میکنند تا بسترهای توسعه در این صنعت را هموارتر کنند ما امیدواریم با مشارکت در توسعه اکوسیستم صنعت پست لجستیک و تجارت الکترونیکی (در شبکه ارزش فروش آنلاین کالا) بازاری حرفهایتر، رقابتیتر و با کیفیتتر را خلق کنیم و برای هر ایرانی این فرصت را فراهم سازیم که مرسوله پستی یا کالای تولیدی خود را به دست هر گیرندهای در سراسر ایران و جهان برساند . این امر در گرو شکلگیری محیطی پویا با قابلیت تبادل ارزش میان فعالان کنونی و بالقوه صنعت پست لجستیک و زنجیره ارزش آن و نیز شرکتهای تجارت الکترونیکی مبتنی بر خلق بسته است. خلق چنین محیطی، نیازمند رویکردهای تازه، ایدههای نوآورانه و کارآفرینانی جسور و شجاع برای پای نهادن در راهی دیگر است. یکی از اهداف اصلی ایجاد یک اکوسیستم لجستیکی است که در این اکوسیستم شرکتها بتوانند در کنار هم خدمات جدیدی را تعریف کنند و از ظرفیتهای هم برای تعریف سرویسهای اشتراکی استفاده کنند و زنجیرهی تامین هوشمند مورد نیاز مشتری را فراهم کنند چون درعصر حاضر نیازهای انسانهای جدید متفاوت است و بنابراین نمیتوان با تک خدمت یا تک محصول این نیازها را برآورده کرد. ما امروز نیاز به ایجاد یک همافزایی و سینرژی در فضای کسبوکاری خود داریم. اما پیش از تمام اینها احتیاج داریم تا تفکر اکوسیستمی را در بین جامعه گسترش دهیم، اساسا ما در کشور دچار فقر تفکر جمعی هستیم، اغلب شرکتها تصور میکنند تا توانایی حضور و ظهور در بازار را به تنهایی دارا هستند در حالیکه در دنیای نوین صنعت نمیتوان به تنهایی به موفقیت رسید، در آیندهای نه چندان دور اکوسیستم نانوشتهی صنعت کسبوکارهایی را که در این مسیر قرار نمیگیرند از بین خواهد برد و قدم نگذاشتن در مسیر تفکر سیستمی نتیجهای جز نابودی نخواهد داشت.
این محدودیتها صرفا در حوزهی مبادلات بینالمللی نیست و من میخواهم تا موانع و محدودیتهای قانونی هم که برخی مواقع سبب بروز اختلال در فرآیند خدمترسانی برای ما میشود هم اضافه کنم. قطعا ما با مشکلات و معضلات قوانین و نداشتن زیرساختها روبرو هستیم و وجود برخوردهای سلیقهای مثل مباحث تعزیراتی و … برای ما ایجاد مشکلاتی میکند. همچنین با توجه به استفاده از اینترنت در فرآیندهای ما مثل ثبت سفارش یا پیگیری سفارشها قاعدتا محدودیتها میتواند منجر به بروز مشکلاتی شود که امیدواریم برای این مشکلات راهکارهایی اتخاذ شود.
هنوز عدم وجود زیرساختهای مناسب و همچنین مقاومتهای داخلی و خارجی سرعت قدمهای ما را کاهش میدهد. در کشورهای توسعه یافته بدنهی حکومت و سازمانهای دولتی تمام تلاش خود را برای کوچکتر شدن انجام میدهند و تا حد امکان وظایف اجرایی و خدماتی را به بنگاههای خصوصی میسپارند تا بتوانند وظیفهی نظارتی خود را به نحو شایستهای انجام دهند و در واقع وظایف خود را تنفیذ و بر آن نظارت میکنند اما در کشور ما این امر هنوز به وقوع نپیوسته است و آیندهی نزدیکی هم برای نیل به آن متصور نیستم. این سپردن وظایف خدماتی به شرکتهای خصوصی و ایجاد بازار رقابت واقعی در میان این شرکتها باعث میشود تا برای حضور موثرتر در بازار تلاش کنند تا بتوانند سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهند ظهور فناوریهایی مانند اینترنت اشیاء (IOT) هوش مصنوعی (AI)، بلا کچین (BLOCKCHAIN) ، رباتهای کالارسان و … تمامی برآمده از این تلاش در یک رقابت غیرحاکمیتی است.
آسیبهای ناشی از عوامل سیاسی و بینالمللی میتوانند به شدت بر رشد اقتصاد کشورها تأثیرگذار باشند. مثلاً تنشها و تعارضات سیاسی میان کشورها میتوانند باعث ناپایداری در بازارها، کاهش سرمایه گذاریها و افزایش ریسک کسب وکارها شوند. همچنین، تحریمهای بینالمللی میتوانند راههای تجارت را محدود کنند و به عدم دسترسی به منابع مالی و فناوری از سوی کشورها منجر شوند. این عوامل باعث کاهش رشد اقتصادی و ایجاد نوسانات نامطلوب در بازارهای مالی میشوند. علاوه بر این، ناپیوستگی و عدم پایداری سیاسی در یک کشور، میتواند اعتماد سرمایهگذاران را کاهش دهد و باعث ایجاد محیط نامطمئن برای تجارت و سرمایهگذاری شود. همچنین، تغییرات در سیاستهای مالی و پولی به دلیل تدابیر دولتی پیش بینی نشده، میتواند تورم را افزایش داده و اقتصاد را با چالشهای ناخواسته مواجه کند. علاقهمندیهای سیاسی ممکن است منجر به تغییرات ناپایدار در سیاست خارجی کشور شده و روابط تجاری را تحت تأثیر قرار دهد. این موضوع میتواند باعث ایجاد محدودیتها در صادرات و واردات شود و تجارت بینالمللی را مختل کند.
در کل، عوامل سیاسی و بینالمللی میتوانند به شدت تأثیرگذار بر استقرار و توسعهی اقتصادی کشورها باشند و نیازمند مدیریت هوشمندانه و پاسخگویی مناسب از سوی دولتها و نهادهای مرتبط هستند. حفظ کرامت ملی نیازمند ایجاد شرایط مناسب ملی است، ما باید کرامت بدنهی اجتماعی کشور را حفظ کنیم تا به تبع آن کرامت ملی خود را در سطح بینالمللی حفظ و نگاهداری کنیم.
