معضل کارت دعوت!

سال‌هاست که فعالان عرصه حمل و نقل از غربتی دوجانبه در کشورهای خارجی رنج می‌برند. تجربه حضور در کشوری بیگانه از یک‌سو و عدم حمایت سفارت‌خانه‌های ایران از سوی دیگر باعث شده تا رانندگان، تاجران و مدیران شرکت‌های حمل و نقل در مواجهه با مشکلات در آن طرف مرز، عملاً چشم امیدی به سفارت خود نداشته باشند. ابهام در عملکرد سفارت‌خانه‌ها، عدم پاسخگویی، برخی برخوردهای نامناسب، پرهیز از پیگیری و حل مشکل ارباب‌رجوع ازجمله انتقاداتی است که به وزارت خارجه و عملکرد سفیران اعزامی مطرح می‌شود.

علی ثقفی، مدیرعامل شرکت حمل و نقل بین المللی ترنم شرق یکی از شرکت‌های فعال در این حوزه ضمن انتقاد از نحوه برخورد و پاسخگویی سفیران می‌گوید: هر زمان چه به‌عنوان راننده، چه مدیر شرکت حمل و نقل و چه پدر یک دانشجو به سفارت خانه ایران در کشورهای مختلف مراجعه کردم با یک پاسخ مشترک مواجه شدم مبنی بر اینکه ما وظیفه ای در مقابل شما نداریم و دعوت نامه ای برای شما ارسال نکردیم که به این کشور مراجعه کنید.

به گفته ثقفی متأسفانه این مسئله مربوط به چند سال اخیر نیست و از گذشته این مشکل وجود داشته است. وی به نگاه نادرست سفیران نسبت به رانندگان اشاره می‌کند و می‌گوید: همواره این افراد بر این باور بوده‌اند که راننده برای خوش گذرانی به آنجا می‌رود و به این دید نگاه نمی‌کنند که راننده برای کشور ارز آور است. دید آن‌ها دید مثبتی نیست و اصلاً پاسخگوی ارباب‌رجوع ایرانی نیستند.

وی ادامه می‌دهد: وقتی راننده را کتک می‌زنند یا با هر مشکلی مواجه می‌شود در مراجعه به سفارت ایران پاسخ توهین آمیزی دریافت می‌کند مثلاً او را متهم به مشروب خواری می‌کنند و به گونه ای با او برخورد می‌کنند که دیگر رغبت نمی‌کند برای حل مشکل خود به سفارت‌خانه مراجعه کند. در واقع اگر برای هریک از ما در خارج از کشور اتفاقی رخ دهد امیدی به سفارت‌خانه خود نداریم.

از نظر ثقفی این مسئله بسیار دردناک است که راننده ایرانی ترجیح می‌دهد نزد سفیر کشور دیگری برود که برای حل مشکلات رانندگان کشور خود به گمرک آمده است تا در کنار آن‌ها مشکلات راننده ایرانی هم حل شود.

وی بر این موضوع نیز تأکید می‌کند که این مشکل شامل حال همه سفیران نمی‌شود و در طول این سالیان برخی از سفیران دلسوزانه پیگیر مشکلات ایرانیان بوده‌اند اما اکثر آن‌ها عملکرد ضعیفی داشته‌اند.

ثقفی این مسئله را تنها محدود به آسیای میانه نمی‌داند و می‌گوید: این مسئله تقریباً در همه کشورهای دنیا حاکم است و 40 سالی است که تبدیل به یک فرهنگ برای وزارت خارجه ایران شده است. فرهنگی مبتنی بر اینکه یک فرد ایرانی برای خوش‌گذرانی به آنجا مراجعه کرده است.

به گفته وی در آسیای میانه سفیران صراحتاً اعلام می‌کنند که اصلاً وظیفه‌ای در مقابل راننده نداشته مگر اینکه در حادثه ای کشته شود، در آنصورت پیگری برخی از امور را انجام می‌دهند. در اروپا نیز در مقابل بازرگان و مدیر حمل و نقلی که برای اقتصاد کشور تلاش می‌کند، پاسخگو نیستند و این نگاه نادرست حاکم است.

وی در خصوص تأثیر حضور وابسته‌های اقتصادی در سفارت‌خانه‌ها نیز اظهار می‌کند: وجود رایزن اقتصادی در عشق آباد مفید واقع شده اما آن‌ها نیز پاسخ فرد ایرانی را نمی‌دهند و به ناچار از سرمایه‌گذار خارجی که برای جذب او تلاش بسیاری کرده‌ایم، می‌خواهیم که به سفارت برود تا رایزن با او همکاری کند. در واقع می‌توان گفت رایزن‌های ما در حوزه اقتصادی نسبتاً خوب عمل کرده و پاسخگو نیز هستند اما نه به مراجعه کننده ایرانی!

عوارض عبور که تنها رانندگان ایرانی باید پرداخت کنند

علی زیارتی یکی از رانندگان ترانزیت است که طی 22 سال تقریباً به همه کشورهای آسیای میانه اعم از ترکمنستان، قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان سفر داشته است. وی به تجربیات خود از مراجعه به سفارت‌خانه ایران در ترکمنستان اشاره کرده و می‌گوید: در این 20 سالی که به آسیای میانه رفت و آمد می‌کنم از سفیران روی خوشی ندیدم و هربار که مراجعه کردم پاسخ نامناسبی به من دادند.

وی اظهار می‌کند: هنگام بروز مشکل، سفیران در پاسخ می‌گویند ما را برای شما به اینجا اعزام نکرده‌اند و نمی‌توانیم برای شما کاری انجام دهیم. اما این در حالی است که ما نیز برای کار و طبق قوانین و ضوابط خاصی از کشور خارج شده‌ایم.

به گفته زیارتی، در ترکمنستان سفیر در پاسخ به رانندگان می‌گوید که من در مقابل قدرت ترکمنستان توان اجرایی ندارم و نمی‌توانم کاری انجام دهم.

وی با اشاره به سخت­‌گیری‌های بی‌امان ترکمنستان نسبت به رانندگان ایرانی خاطرنشان می‌کند: در ترکمنستان بخش کنترل مرزی رانندگان ایرانی را به‌شدت اذیت می‌کند، با راننده مانند یک زندانی برخورد می‌کند و نهایت بی احترامی را از راه غیر لفظی انجام می‌دهد؛ بطوریکه برای رفتن به سرویس بهداشتی نیز یک سرباز با او روانه می‌کنند. علاوه بر این فقط از رانندگان ایرانی عوارض عبور دریافت می‌کنند. این در حالی است که با رانندگان کشورهای دیگر مانند ترکیه به هیچ عنوان با این شدت برخورد نمی‌شود.

زیارتی می‌افزاید: وقتی راننده جرمی مرتکب می‌شود، سرافکنده است و وزارت خارجه و سفیر نیز نمی‌تواند خیلی نفوذ کند؛ همان‌گونه که اگر یک فرد غیر ایرانی موادی به کشور وارد کند یا جرمی در کشور ما مرتکب شود، کشور ما نیز بر اساس قوانین خود با وی برخورد می‌کند اما مسئله زمانی است که راننده جرمی انجام نداده و به‌عنوان مثال صاحب کالا مشکل دارد، بار راننده را تخلیه نمی‌کند و خسارتی هم نمی‌پردازد. در این شرایط هم سفارت ایران پاسخگو نیست و پیگیری نمی‌کند. رایج‌ترین پاسخی که می‌دهند این است که ما برای شما کارت دعوت نفرستاده بودیم.

این راننده ترانزیت انتظار خود از وزارت خارجه و سفیر ایران را این‌گونه بیان می‌کند: انتظار ما از سفیر این است که به وظایفی که برای وی تعیین شده است عمل کند و بین ارباب‌رجوع خود اعم از راننده، تاجر، دانشجو و… تبعیض قائل نشود بلکه وظیفه خود را انجام دهد.

 شماره چهارم نشریه ترابرد – نشریه اختصاصی انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی