کنترل کیفیت در پروژه خط 6 متروی تهران

عماد خراسانی

محمدرضا احمدی صادقیه

 صنعت حمل و نقل آنلاین: در بسیاري از جوامع پیشرفته، کیفیت ساخت یکی از فاکتورهاي بسیار مهم و حیاتی در تشخیص پذیرش و یا رد پروژه‌هاي عمرانی است. در کنار این موضوع اساسا لزوم توجه به کیفیت ساخت پروژه‌ها، به عنوان عاملی براي جلوگیري از هدر رفت منابع، افزایش سودآوري، کاهش ریسک و رقابت در بازار براي شرکت‌هاي پیمانکاري است. در واقع کیفیت یک محصول (سازه) به مجموعه ویژگی‌ها و خصیصه‌هایی که بر اساس الزامات ذينفعان (کارفرما) توصیف می‌کنند، اتلاق می‌شود. در مورد مفهوم کیفیت، نظرات و تعاریف متفاوتی بیان شده که غالب و تمرکز این تعاریف بر عملکرد نهایی محصول و اعتبار و ماندگاري آن است. در توضیح فرآیند کنترل کیفیت می‌توان گفت فرآیندي است تکراري و متناوب در اندازه ­گیري کیفیت، به­روزرسانی فرآیندها و کنترل ب­روزرسانی‌ها تا مطلوبیت مورد نظر در مورد تحت بررسی حاصل شود.

یکی از مهم‌ترین نقاط قوت پروژه خط 6 متروی تهران، مدیریت و کنترل کیفیت منحصر به فرد آن بوده است. اجرای یک مدیریت کیفیت یکپارچه و در سایه نظام مستندسازی مناسب و با روش سیستماتیک، موجب شده است تا کیفیت اجرای پروژه نیز تحت نظارت مشاور و ناظران مقیم در کارگاه‌ها ارتقا پیدا کند و موارد و دلایل کاهش کیفیت به دقت شناخته و کنترل شود تا منابع مالی پروژه در این میان از بین نرود. هم اکنون و در ایران به دلیل هزینه‌هاي سنگین پروژه‌هاي عمرانی به خصوص در شرایط کمبود منابع مالی دولت و بودجه‌هاي عمرانی، غفلت از کیفیت ساخت قابل توجیه نبوده و در صورت عدم توجه به مساله کنترل کیفیت، در آینده نه چندان دور باید دوباره به فکر مقاوم‌سازي سازه‌هایی باشیم که یا در حال ساخت هستند و یا تازه تکمیل شده‌اند.

به طور کلی فعالیت‌های انجام شده در بخش مدیریت کیفیت پروژه خط 6 مترو شامل بررسی روند اجراي پروژه، کنترل کیفیت مواد، مصالح، تجهیزات و اجراي کار است و موارد ذیل را شامل می­شود:

• انجام بازرسی مستمر و تطبیق کارهاي اجرایی با نقشه‌ها و مشخصات فنی و استانداردها و دستورکارها و تایید صحت اجراي آن‌ها ضمن هماهنگی کامل با عوامل اجرایی کارگاه و ارایه راهکارهاي مناسب و اصلاحی براي مشکلات احتمالی.
• بررسی و کنترل نقشه­ها، محورها و ترازهاي پیاده شده روي زمین و تایید انطباق آن‌ها با نقشه‌ها قبل از شروع عملیات هر قسمت و کنترل عملیات نقشه‌برداري در مراحل مختلف اجراي کار ضمن هماهنگی کامل با عوامل اجرایی کارگاه.
• هماهنگی براي کنترل بر نگهداري نقاط نشانه و مبدا به وسیله عوامل اجرایی.
• اندازه‌گیري تغییر‌شکل‌ها و جابجایی‌ها و کنترل رواداری‌هاي مجاز.
• نظارت مستمر بر نحوه نگهداري و انبارداري مواد و مصالح و تجهیزات در کارگاه و جابه­جایی آن‌ها.
• تهیه برنامه و دستور انجام آزمایش‌ها و کنترل و تایید آزمایش‌هاي مصالح (بر اساس نتایج آزمایش) و تجهیزات و کارهاي انجام شده با تعیین نوع آزمایش و محل آنها.
• کنترل و تایید فرآیند انجام آزمایش‌ها، نتایج آنها و ابلاغ دستور کار به عوامل کارگاهی براي اصلاح مصالح و تجهیزات یا کارهاي معیوب.
• کنترل مصالح و تجهیزات هنگام ورود به کارگاه جهت حصول اطمینان از تطبیق کمی و کیفی آنها با مشخصات فنی و استانداردها و تنظیم صورت جلسه نمونه‌برداري ورود مصالح ضمن هماهنگی کامل با عوامل اجرایی کارگاه.
• هماهنگی جهت اصلاح کارهاي معیوب و پیگیري و رفع آنها.
• تایید مشخصات مصالح و تجهیزاتی که باید در کار مصرف شود از نظر تطبیق با مشخصات فنی و نقشه‌هاي اجرایی قبل از سفارش خرید و پیش از مصرف.
• تهیه دستورالعمل در مورد نظارت بر نحوه نگهداري و مراقبت از کارهاي اجرا شده.
• رسیدگی و اعلام نظر و تایید نقشه‌هاي کارگاهی تهیه شده توسط واحد فنی کارگاه.
• بررسی و اعلام نظر و تایید نقشه‌هاي ‌ساخت که به وسیله واحد فنی کارگاه تهیه می‌شود.

در پروژه خط 6 متروی تهران بر اساس نظام‌نامه کنترل کیفیت مصوب، آزمایش‌های متعدد و منظمی برای کنترل کیفیت مصالح و عملیات اجرایی انجام شده است که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• آزمایش مقاومت فشاری بتن و شاتکریت
• آزمایش کشش آرماتور
• آزمایش کشش عایق و کیفیت اتصال آن
• آزمایش جوش
• آزمایش گسکت
• آزمایش مقاومت کانکس‌های متصل‌کننده سگمنت‌

انجام آزمایش مقاومت فشاری بتن

نمونه‌ای از نتایج آزمون مقاومت فشاری بتن

نمونه‌ای از نتایج آزمون کشش آرماتور

اجرای عملیات عایق‌کاری در گالری‌های پروژه خط 6

اجرای عملیات آرماتوربندی در پروژه خط 6

کنترل کیفیت جوش با آزمایش اولتراسونیک در پروژه خط 6

انجام آزمایش مقاومت کششی PVC