کمیسیون آری! فراکسیون نه

صنعت حمل و نقل آنلاین: در حال حاضر موضوع گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی در ذیلِ کمیسیون فرهنگی مجلس تعریف شده است و علیرغم وجود فعالان گردشگری بسیاری که در این حوزه مشغول به کار هستند، این حوزه همچنان جزو منفعل‌ترین بخش در مجلس به شمار می‌آید. اعضای فراکسیون جلسات اندکی در زمینه گردشگری برگزار می­کنند و  نظارت مستمر بر ایجاد و اجرای قوانین و طرح­‌ها ندارند. عدم نظارت و نبود کارکرد مناسب این فراکسیون موجب شده که دولت آن­چنان که وظیفه و مسوولیت دارد، نتواند در این حوزه وارد شده و اقدامات شایسته و لازم را انجام دهد.

هم اکنون تمام مبانی کار به بخش خصوصی واگذار شده و دولت تنها به تعیین قوانینی می­پردازد که نه تنها به بخش خصوصی کمک نمی­کند بلکه به عملکرد این بخش نیز آسیب می­زند. به همین دلیل با توجه به اهمیت موضوع گردشگری در راستای تحقق اهداف سند چشم‌انداز ۲۰ ساله نظام جمهوری اسلامی ایران، ایده‌ تشکیل کمیسیون ویژه بر اساس ماده ۴۴ آیین‌­نامه داخلی مجلس شورای اسلامی به وجود آمد.

همچنین در برنامه ششم توسعه، حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی و رونق صنایع دستی با رویکرد ایجاد زمینه سرمایه‌گذاری و بهبود فضای کسب و کار، افزایش اشتغال و کارآفرینی، کاهش بیکاری و توسعه پایدار و نیز تداوم پیگیری، رسیدگی، مراقبت و اعمال نظارت قوه مقننه بر نحوه اجرایی کردن اسناد بالادستی طرح­ها و لوایح در حوزه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی مطرح شده که گویا کافی نبوده و هم اکنون بعد از گذشت چند سال از ارایه لایحه، نمایندگان مجلس، آن را مثمرثمر ندانسته­اند و حتی به فراکسیون گردشگری نیز معترض شده­اند و قصد دارند ساختار گردشگری را در کشور تغییر دهند.

 پروانه سلحشوری درباره ضرورت تشکیل کمیسیون ویژه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی در مجلس می­گوید: ساختار کمیسیون به نسبت فراکسیون، رسمی، دایمی و قانونی‌تر است. کمیسیون موظف است در هفته دو بار جلسه بگذارد و این در حالی است که فراکسیون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با حدود ۱۵۰ عضو جز برگزاری چند جلسه در یک سال گذشته، فعالیت دیگری نداشته است. ضمن این‌که همه اعضا نیز در جلسات حاضر نمی‌شوند و نسبت به برگزاری جلسات این فراکسیون بی­تفاوت هستند.

وی ادامه داد: کمیسیون­ها نسبت به فراکسیون­ها ساختارهای رسمی­تری دارند. کمیسیون­ها سه دبیر در اختیار دارند در حالی که این امتیازات به فراکسیون­ها تعلق نمی­گیرد. من عضو فراکسیون گردشگری هستم اما جز چند بار که با دوستان درباره برنامه ششم توسعه صحبت کردم، این فراکسیون اقدامی در جهت تشکیل جلسه انجام نداده چون الزامی برای آن وجود نداشته است و با وجود اینکه ۱۵۰ عضو دارد اما در جلسات آن۲۰ نفر هم حاضر نمی­شوند.

سلحشوری تصریح کرد: از سوی دیگر هر نماینده شاید همزمان در ۱۵ فراکسیون عضو باشد. ما فرصت نمی‌کنیم در همه جلسات فراکسیون­ها شرکت کنیم اما زمانی که کمیسیون، جلسه­ای دارد ملزم به رفتن به آن جلسه هستیم. طرح‌ها و لوایح نیز به کمیسیون‌ها ارجاع داده می­شود نه فراکسیون زیرا فراکسیون به کسی پاسخگو نیست. بنابراین تفاوت زیادی بین فراکسیون و کمیسیون وجود دارد. به همین دلیل ما می­خواهیم که گردشگری به علت اهمیت زیاد آن، دارای کمیسیون ویژه باشد.

سلحشوری گفت: زمانی که در کمیسیون فرهنگی هستیم فرصتی برای نظارت نداریم ولی وقتی که کمیسیون خاصی در زمینه گردشگری داشته باشیم، فرصت نظارت را نیز پیدا خواهیم کرد و این نظارت را از طریق سوال، دیدار یا تذکر انجام خواهیم داد.

سلحشوری در بخش دیگری از سخنان خود به موضوعات میراث فرهنگی و گردشگری اشاره کرد و گفت: در راستای حمایت بیشتر از این مؤلفه‌ها طرح ایجاد کمیسیون ویژه‌ای را تحت عنوان «میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی» ارایه کرده‌ایم و تاکنون صد نماینده با امضای نامه مربوطه از ایجاد این کمیسیون حمایت کرده‌اند. امیدواریم با دادن رای مثبت در صحن، تشکیل این کمیسیون تایید شود.

محسن اسلامی رییس انجمن موسسات آموزشی گردشگری نیز بیان کرد: تشکیل کمیسیون برای این است که از دستگاه­های اجرایی مرتبط با گردشگری برای پاسخگویی دعوت شود. وی در خصوص افرادی که در سازمان میراث فرهنگی فعال هستند گفت: رییس سازمان میراث فرهنگی قبلا شهردار یکی از مناطق تهران بوده و سپس به عنوان رییس منطقه آزاد کیش منصوب شد ولی در حوزه گردشگری تاکنون فعالیتی نداشته و دانش و ایده­ای در این خصوص ندارد.

عباس بیدگلی مشاور اجرایی جامعه هتلداران نیز گفت: به نظر می­رسد مجلس کارکرد لازم در اجرای سیاست‌ها را ندارد. در قانون ششم توسعه ماده ۹۸ درباره مستثنی شدن تاسیسات گردشگری مطالبی ذکر شده بود اما چه اتفاقی افتاد؟ ما قانون نظام صنفی را کنار گذاشتیم اما چیزی را نتوانستیم جایگزین آن کنیم. آیا صرف اینکه قانون داشته باشیم، کفایت می­کند؟

نصرالله پژمان‌فر نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اگر بخواهیم به جایگاه مطلوبی در بخش صنعت گردشگری دست یابیم نیازمند انجام اقدامات مختلفی هستیم اظهارکرد: این اقدامات باید در حوزه قانون‌گذاری، اجرایی و غیره باشد. به عنوان مثال قوانین موجود باید بروزرسانی شود تا بتوانیم نیازهای قانونی در این عرصه را به حد مطلوب برسانیم. وی با تاکید بر اینکه امروزه برخی از قوانین در حوزه گردشگری به دلیل عدم جامعیت، امکان فعال‌سازی و رونق در این حوزه را فراهم نمی‌کند تصریح کرد: در برخی از عرصه‌های حوزه گردشگری نیز قانون مورد نیاز وجود ندارد و باید نیاز قانونی فعالان در این عرصه رفع شود.

پژمان‌فر با اشاره به اینکه برای ایجاد رونق در حوزه گردشگری نیازمند دستیابی به نگاه جامع هستیم ادامه داد: مجلس شورای اسلامی آمادگی دارد در صورت لزوم کمیسیون ویژه‌ای در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی راه اندازی کند و در این زمینه همه نمایندگان آمادگی لازم برای همکاری را خواهند داشت.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی افزود: دولت باید در کارهای اجرایی مربوط به حوزه گردشگری تسهیلات مختلفی برای فعالان این عرصه در نظر بگیرد تا حمایت مناسب انجام شود.

رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه می‌توان برای رسیدن به هدف مطلوب در این صنعت، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را به یک وزارتخانه تبدیل کرد خاطرنشان کرد: برای حمایت از این بخش باید هر اقدامی که مفید است انجام شود.

شهرام شیروانی رییس مجمع هتلداران استان همدان خواستار ایجاد کمیسیون ویژه گردشگری در مجلس شورای اسلامی شد و لزوم حمایت از تولیدات جامعه هنری و صنایع دستی را از دیگر موضوعات مورد نیاز دانست.

وی با اشاره به اینکه توجه به صنعت گردشگری زمینه توسعه کشور را مهیا می‌کند اظهار کرد: نگاه ویژه به این بخش، جایگاه والایی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور دارد.

شیروانی صنعت گردشگری را گسترده‌ترین صنعت خدماتی و سومین صنعت پردرآمد جهان دانست و گفت: این صنعت پردرآمد باعث شده بیشتر کشورها به سرمایه‌گذاری بر روی آن متمرکز شوند.

رییس مجمع هتلداران استان همدان گفت: ایران با وجود برخورداری از قابلیت‌های بسیار در بخش میراث فرهنگی و گردشگری، می‌تواند سهم عمده‌ای از درآمد را به خود اختصاص دهد. وی با بیان اینکه ایران اسلامی در سه حوزه میراث فرهنگی و طبیعی، گردشگری و صنایع‌دستی دارای قابلیت‌های بالایی است، خواستار توجه به این ظرفیت‌ها شد.

شیروانی تاکید کرد: به منظور تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، ارتقا و گسترش جایگاه میراث فرهنگی و صنایع دستی باید مد نظر باشد که این مهم از گذر قانون‌گذاری و به روز کردن قوانین حاکمیتی و نظارتی، بسیار اثرگذار خواهد بود.

وی با اشاره به ماده ۱۲ قانون نظام صنفی کشور و اینکه اصناف طبق این قانون باید به دریافت پروانه کسب اقدام کنند، اظهار داشت: موضوع صدور پروانه بهره‌برداری و فعالیت واحدهای اقامتی توسط سازمان میراث فرهنگی از سوی مجامع امور صنفی محل تعارض قرار گرفته است.

شیروانی با بیان اینکه باید تعرفه کالاهای وارداتی در زمینه صنایع دستی افزایش یابد آن را مشوقی حمایتی برای توسعه هنر صنایع دستی در کشور عنوان کرد. وی با اشاره به اینکه گردشگری و سفر محرک اصلی اقتصاد است، ایجاد بسترهای لازم به منظور توزیع عادلانه سفر در کشور را نیز خواستار شد.

رییس جامعه هتلداران استان همدان از لزوم قرارگیری برخی رشته‌های صنایع دستی مانند سفال، سرامیک، قالیبافی و … در زمره مشاغل سخت و طاقت‌فرسا سخن راند و خواستار توجه به این امر در وضع قوانین شد.

محمد‌ابراهیم مداحی رییس کمیسیون چشم‌انداز و امور نخبگان مجمع تشخیص مصلحت نظام اعلام کرد: این مجمع اقدام به تشکیل کارگروه ویژه گردشگری کرده است. این کارگروه در راستای سیاست‌گزاری‌های کلان با هدف تمدن‌سازی و تعالی اقتصاد حلال شکل خواهد گرفت. گردشگری حلال در حوزه فردی فعالیتی است که ما را به تعالی می‌رساند و در حوزه جمعی سبب رسیدن به تمدن بزرگ اسلامی است.

وی با طرح این پرسش رایج مبنی بر اینکه آیا رشد اقتصادی باعث توسعه گردشگری می‌شود یا رشد گردشگری باعث توسعه اقتصادی خواهد شد؟ توضیح داد: پاسخ به دو گونه است. وقتی به اسپانیا، ترکیه، یونان و تایلند نگاه می‌کنیم توسعه گردشگری باعث رشد اقتصادی شده است اما در چین، رشد اقتصادی باعث توسعه صنعت گردشگری می‌شود. برای رسیدن هم‌زمان به تعالی و تمدن اسلامی‌ در گردشگری باید فرآیندی نظیر انقلاب اسلامی شکل گیرد یعنی در گام اول، دولت‌سازی شود و در گام‌های دوم وسوم، جامعه‌سازی و ترسیم افق آینده که آینده‌سازی نام دارد.

وی خاطرنشان کرد: روند گردشگری رو‌‌ به ‌رشد بوده و آمار ۵‌ میلیون گردشگر در دولت تدبیر و امید روند مناسبی است اما با چشم‌انداز ۲۰‌میلیون گردشگر خارجی فاصله زیادی دارد.

مداحی تاکید کرد: برای رسیدن به این افق باید در حوزه‌های نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و مغزافزاری گردشگری کار کرد و به توسعه زیرساخت‌ها و تربیت مغزهای رشته‌های مرتبط و جامعه‌سازی و فعال کردن بخش خصوصی پرداخت.

رییس کمیسیون چشم‌انداز و امور نخبگان مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: با نگاه دولتی نمی‌توانیم به توسعه گردشگری برسیم و دولت در افق آینده گردشگری فقط باید نقش ناظر را داشته باشد.

 مهدی سیاوشی رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان کرمان با اشاره به ظرفیت‌های عظیم کشور و استان کرمان در حوزه میراث و گردشگری گفت: از نمایندگان مجلس خواستاریم کمیسیون خاص گردشگری در مجلس شورای اسلامی ایجاد کنند. اما سوالی که در اینجا مطرح می­شود این است که کمیسیون چه کارهایی می­تواند برای آژانس­ها و تورهای گردشگری (بخش خصوصی) انجام دهد که تاکنون فراکسیون نتوانسته؟ همه ما می­دانیم که تفاوت فراکسیون و کمیسیون، چشمگیر و قابل توجه است اما این تفاوت را از دید چه شخصی باید بررسی کرد؟

در ابتدای کار بیان شد که در زمینه گردشگری در کشور قانونی وجود ندارد. چند سال بعد با وجود اعتراض­های بسیاری که از سوی بخش خصوصی صورت گرفت، قانون­هایی ایجاد شد اما آن قوانین منسجم و نظام­مند نبودند و البته بسیاری از قوانین تصویب شده، قابلیت اجرایی و عملیاتی شدن را نداشتند. بعد از اندک زمانی، انتقادها و شکایات سر به فلک کشید. البته اختلاف دیدگاه­هایی نیز به وجود آمد ولی در هر صورت هیچ نهاد مدنی و قانونی نبود که بخواهد این موانع را برطرف کند.

بعد از مدتی فراکسیون نیز ایجاد شد و افرادی در آن عضو شدند و نظر ­دادند ولی با این وجود گویا هیچ وقت گوشی برای شنیدن وجود نداشت. شاید به دلیل همین تاخیر در عملکرد بود که آثار تاریخی به تدریج از میان رفتند و به مرور جذابیت های تاریخی کشور نیز کمرنگ­تر از گذشته شد. روند تخریب بناهای تاریخی ادامه دارد و هم اکنون عده­ای می­گویند تنها راه حل رفع این مشکل ایجاد کمیسیون تخصصی است که در این زمینه بتواند کارآمد عمل کند! یعنی می­خواهند همچنان برای رفع مشکلات موجود، شکل رسیدگی به شکایات را تغییر دهند. به نوعی یک دفتر جدید در مکان دیگر با همان افراد به وجود بیاورند.

شیوه رسیدگی به معضلات و مشکلات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی در جهان، از طریق راه­حل­های بروکراسی و سیستماتیک اداری سال­هاست که منسوخ شده است ولی ما همچنان در کشور، تنها راه از میان بردن معضلات را از طریق وضع قانون و استخدام افراد جدید در سیستم­های اداری می­دانیم و البته خودمان نیز به نتیجه این امر در حوزه گردشگری به خوبی واقفیم.

با تشکیل کمیسیون چه چیزی در حوزه گردشگری تغییر خواهد کرد؟ آیا با تشکیل کمیسیون، افراد دلسوز و آگاه به مشکلات این بخش رسیدگی خواهند کرد؟ ما سال­هاست که یاد گرفته­ایم در این حوزه تنها به ظاهرسازی و ایده­پردازی مشغول باشیم. ایده­هایی که مشکلی را حل نکرده و البته کمکی به پیشبرد و پیشرفت کشور نیز نخواهد کرد.

اگر این فراکسیون به کمیسیون تغییر پیدا کند، حتم بدانید که نمایندگانی زیر قوانین را امضا می­کنند که حتی زحمت یک بار خواندن متن قانون را به خود نمی­دهند و همچنان جلسات با یک چهارم ظرفیت مورد نظر تشکیل می­شود. حال سوال اینجاست که آیا در مجلس فرد دلسوزی که نگران وضعیت گردشگری و میراث فرهنگی باشد، پیدا می­شود؟ چه کسی غیر از شعار دادن و سخنرانی می­تواند کار دیگری در این حوزه انجام بدهد؟

به جای بودجه­ریزی­های بیهوده و تغییر فراکسیون به کمیسیون، بهتر نیست بیایید بقایای میراث فرهنگی و تاریخی کشور را حفظ کنیم تا حداقل نسل­های آینده نیز از تاریخ و میراث کشور بهره­ای ببرند؟

بهتر نیست به جای این همه کارهای بی­ثمر در زمینه گردشگری، این حوزه را کامل به دست بخش خصوصی بسپارید و تنها به بخش­های زودبازده­ مثل نفت، خانه­سازی، جاده­سازی و … توجه کنید؟ آنچه ما در زمینه گردشگری از نگاه دولت می­بینیم، یک بیابان خشکیده است که هیچ سودآوری برای دولت به همراه ندارد.