پیشرفت تکنولوژی و توسعه گردشگری

صنعت حمل و نقل آنلاین: این روزها همه جا صحبت از توسعه و پیشرفت تکنولوژی و پدید آمدن بازارهای جدید کسب و کار است. توسعه جوامع و صنایع پیشرفته از یک سو و نگرانی از تخریب محیط زیست و عدم پایداری آن از دیگر سو سبب شده تا جوامع پیشرفته سعی کنند سبک فعالیت‌های خود را تغییر دهند. برای تغییر این سبک باید گام­ها به ‌سوی فعالیت‌هایی برداشته شود که کمترین تاثیر مخرب را بر محیط‌زیست می‌گذارد و امروز صنایع‌دستی و گردشگری از جمله زیرمجموعه صنایع سبز قلمداد می‌شوند و می‌توانند چنین توسعه پاکی را رقم بزنند.

زهرا احمدی‌پور رییس سابق سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، با اعتقاد بر آنکه گردشگری نمی‌تواند یک فعالیت دولتی قلمداد شود می­گوید: اگر این صنعت را یک صنعت دولتی بدانیم، نمی‌تواند پیش‌ران فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی باشد. از این­رو اهمیت بخش خصوصی کاملا برای من مشخص است. اعتقادم بر این است که اگر قرار است گردشگری یک صنعت درآمدزا و ارزآور باشد باید در کنار بخش خصوصی این صنعت را دید. در حقیقت گردشگری با فعالیت بخش خصوصی و دولتی در کنار هم رشد می‌کند.

وی همچنین با اشاره به اسناد بالادستی می­افزاید: هرچند در برنامه ششم توسعه به صنعت گردشگری توجه اندکی شده بود، اما توانستیم احکامی را برای صنعت گردشگری بگیریم که می‌تواند به توسعه و ارتقای این صنعت کمک کند.

دکتر احمدی­پور یادآور می­شود: در این مدت توافق‌های خوبی با بخش خصوصی صورت گرفته است که به ایجاد تحرک و شادابی در حوزه گردشگری کمک می‌کند. همچنین در حوزه نظر، کارگروه‌هایی را به‌منظور دستیابی به سیاست‌های کلی توسعه صنعت گردشگری ایجاد کرده‌ایم. این سند به‌عنوان سندی بالادستی برای توسعه صنعت گردشگری تهیه و تدوین شده و برای تهیه آن از مطالعات و منابعی که در سال 81 انجام شده بود استفاده کردیم و در آینده باید در یکی از استان­ها به صورت پایلوت اجرا شود.

هیجانات سیاسی به گردشگری آسیب زده است

این درحالی است که اگر بخواهیم گردشگری را توسعه دهیم باید رویکرد جدید و راهبردهای جدید در حوزه نظر و قوانین داشته باشیم. باید با چالش‌ها مواجه شویم و برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنیم. باید بدانیم جامعه هدف ما در حوزه داخلی و خارجی کجاست و برای دستیابی به یک سند بالادستی چه‌کار باید انجام دهیم.

احمدی­پور با اشاره به آنکه مشکلات اصلی صنعت گردشگری ناشی از تکان‌های سیاسی در فضای داخلی و خارجی است می­گوید: اقتصاد گردشگری اقتصادی بلورین است که باید با خرد و دور از هیجان از آن حفاظت کنیم. هیجانات سیاسی در بسیاری از موارد به این صنعت آسیب زده که حمله به سفارت عربستان یک نمونه از این آسیب‌هاست. اصل این است که ما بتوانیم از این صنعت خردمندانه حمایت و حفاظت کنیم و اجازه ندهیم ذایقه‌های سیاسی به آن خدشه و خلل وارد کند. ما برای سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری هم نیاز به امنیت داریم، چراکه سرمایه‌گذاران تا زمانی که از وجود امنیت مطمئن نباشند اقدام به سرمایه‌گذاری نمی‌کنند.

آینده گردشگری در دستان فارغ التحصیلان

معاون سابق رییس جمهور با تاکید برآنکه بسیاری از بخش­های حوزه گردشگری نیاز به واکاوی دارد می­افزاید: موانع و چالش‌ها را می‌شناسیم، اما اینکه برای رفع موانع و چالش‌ها چه باید کرد مهم است. چرا که فارغ‌التحصیلان گردشگری فردای این صنعت را می‌سازند و اگر خوب آموزش ببینند، فردای صنعت گردشگری روشن خواهد بود.

مسیرهای متنوع برای سفر

ایران کشوری با انواع جاذبه­ها و فرصت­هاست که تاکنون مغفول مانده­اند. از جمله این فرصت­ها می­توان به گردشگری کشاورزی، روستایی، دریایی و سلامت اشاره کرد که می­توان با ایجاد تنوع در مسیرهای سفر، آنها را رونق داد.

احمدی­پور با اعتقاد برآنکه ایران سرزمین تنوع و تمدن است و باید براساس همین دو عنصر شعار گردشگری را تدوین و تعریف کرده و بازارهای هدف را شناسایی کنیم، می­گوید: مطالعه‌ای در این زمینه صورت گرفته و40 کشور به‌عنوان کشورهای هدف شناسایی شده‌اند. اما باید برنامه‌ریزی مشخصی برای ارتباط و تعامل با این کشورها داشته باشیم. باید با فعال کردن نمایندگی‌های اطلاع‌رسانی در این کشورهای هدف، جاذبه‌ها و ظرفیت‌های موجود را به مردم جهان معرفی کنیم.

وی همچنین با اشاره به معرفی جاذبه‌ها و تنوع زمانی و مکانی به عنوان یکی دیگر از برنامه‌هایی که در سازمان پیگیری می­شود می­گوید: امید است با کمک دانشگاه و فارغ­التحصیلان گردشگری بتوان برنامه‌های بهتری در این زمینه اجرا کرد. باید تعطیلات دو روزه را به‌نتیجه رساند چرا که در این زمان امکان گردشگری و روستاگردی برای مردم فراهم می‌شود.

توسعه پایدار با استفاده از ظرفیت­های گردشگری

اینگونه است که تلاش می‌شود تا با استفاده از نظام جامع آماری در حوزه گردشگری که باید در سال اول برنامه ششم توسعه محقق شود، به آمار واقعی در این بخش دست پیدا کنیم تا بتوانیم برنامه‌ریزی درستی برای استفاده از ظرفیت‌های مغفول داشته باشیم. درعین حال، نبود پیوست گردشگری برای آثار تاریخی نیز معضلی است که باید به آن توجه شود.

دکتر احمدی­پور با تاکید بر آنکه در سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سه دستگاه کنار هم قرار گرفته‌اند که برای آن‌ها یک ماموریت مشترک تعریف نشده است اظهار می­کند: باید از داشته‌هایمان حفاظت کنیم و آن‌ها را به سرمایه و فرصت تبدیل کنیم. با استفاده از ظرفیت‌های گردشگری می‌توانیم توسعه پایدار را در کشور داشته باشیم. این امر با تدوین و سپس تصویب سند بالادستی گردشگری در مجمع تشخیص مصلحت و سپس ابلاغ این سند از طرف مقام معظم رهبری و به کار گرفتن ظرفیت تمام دستگاه‌ها برای توسعه صنعت گردشگری امکان­پذیر خواهد بود.

 تبریز، پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال 2018

معاون سابق رییس جمهور با تاکید برآنکه حتما در پایان سال 2018 گردشگری ما باید به‌سمت پایدار شدن حرکت کرده باشد تصریح می­کند: ایران امن توانسته است سهم خود را از بازارهای جهانی پس بگیرد. بعد از10 سال ایران توانست در شورای جهانی صنایع‌دستی مجوز بگیرد و سهمی را با عنوان “شهر جهانی فرش” کسب کند. ضمن اینکه ایران توانسته است سهمیه‌ای در حوزه گردشگری بین‌المللی با عنوان “تبریز، پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال 2018” به دست آورد. از این­رو، تمام همایش‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی سال 2018 در تبریز برگزار خواهد شد. در این راستا رایزنی­هایی با سازمان برنامه‌وبودجه برای گرفتن اعتبار جهت برگزاری این نمایشگاه‌ها در تبریز انجام شده است چرا که انتظار می­رود این فرصت‌ها تبریز را به الگوی گردشگری جهان اسلام تبدیل کند. در تبریز و آذربایجان‌شرقی نمونه‌ای از گردشگری پایدار و سبز و صنایع خلاق دستی به ایران و دنیا معرفی می­شود. عمده‌ترین فرصتی که دولت برای این تعاملات در نظر گرفته است فرصت گردشگری است و بیشتر از هر زمانی شاهدیم که اراده دولت بر توسعه گردشگری در کشور متمرکز شده است.

اشتغالزایی با توسعه گردشگری

در راستای توسعه و رشد گردشگری، سازمان میرا‌ث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و وزارت کشور با هدف تبادل‌نظر و تشریک مساعی و به‌منظور برنامه‌ریزی، راهبری و نظارت بر مجموعه اقدامات مشترک، 14 اسفند 95 با یکدیگر تفاهم‌نامه امضا کردند.

تفاهم‌نامه‌ای که به‌مدت پنج سال و برای ارتقای شاخص‌های سه حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در شهرها و روستاها به ‌امضای سازمان میراث‌فرهنگی و وزارت کشور رسیده است، بر اهدافی نظیر تقویت جایگاه مدیریت شهری و روستایی در توسعه پایدار گردشگری، مدیریت بافت‌های تاریخی و فرهنگی، ترویج و توسعه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، حفظ و احیای بافت‌ها و عناصر ارزشمند تاریخی، فرهنگی و طبیعی و رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در شهرها و روستاها تاکید دارد.

از سایر اهداف این تفاهم‌نامه می‌توان به ایجاد بستر مناسب برای توسعه و استفاده از ظرفیت‌های بخش‌های تعاونی، خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن‌ها)، کمک به ایجاد منابع درآمد پایدار برای شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و فراهم ساختن تبادل فرهنگی و معرفی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و سنت‌های اصیل و بومی کشور به گردشگران داخلی و خارجی اشاره کرد.

از این رو دو دستور کار «توانمند‌سازی روستاهای محل اجرای طرح ضربتی اشتغال و تولید» و «توسعه گردشگری در شهرهای زیر 100هزار نفر» مورد بررسی کمیته راهبری اجرایی کردن این تفاهم‌نامه قرار گرفته است.

طرح ضربتی اشتغال در 76 روستا مورد بررسی کارشناسان سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قرار گرفت. در بررسی‌های صورت‌گرفته، نرخ بیکاری در چهار استان ایلام، کردستان، کرمانشاه و سیستان‌وبلوچستان از میانگین کشوری بالاتر است که بر همین اساس این چهار استان در اولویت برنامه‌ریزی‌های سازمان در طرح ضربتی اشتغال قرار دارند. بر همین اساس، موضوع راه‌اندازی کیوسک‌های فروش صنایع‌دستی در استان کرمانشاه در مرحله اجرا قرار دارد و تور رسانه‌ای به مقصد چهار استان سیستان‌وبلوچستان، ایلام، کردستان و کرمانشاه برگزار شده تا جاذبه­ها، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های روستاییان این استان­ها معرفی شوند.

جذب گردشگران خارجی

توجه به توسعه روستاها و فعال شدن در حوزه گردشگری روستایی و بومگردی از نظر مسوولان سبب جذب گردشگران بسیاری از کشورهای اروپایی شده است. چنانکه این گردشگران تورها و اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور را رزرو کرده‌اند. در این راستا تمرکز بر ورود گردشگر از کشورهای چین، ژاپن و روسیه از جمله اهداف مسوولان سازمان متولی گردشگری است.

رییس سابق سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در این باره می­گوید: وقتی تصویر مثبتی از ایران به دنیا مخابره شود این تصویر در جهان انتشار می‌یابد و با این تصویر فعالان حوزه گردشگری جهان مناسبات خود را تعریف می‌کنند. براساس مطالعه‌ای که در سازمان میراث‌فرهنگی انجام شده است،40 کشور، با در نظر گرفتن شاخص‌هایی، به‌عنوان کشورهای هدف‌گردشگری انتخاب شده‌اند. اما به‌دلایلی شاهد کاهش ورود گردشگر از برخی از این کشورها به ایران بوده‌ایم و در مقابل از برخی کشورها مانند برزیل و تایلند که جزو کشورهای هدف نبودند شاهد ورود گردشگر به کشورمان بوده‌ایم.

دکتر احمدی­پور در مورد سامان‌دهی گردشگران ورودی از عراق توضیح می­دهد: گردشگرانی از عراق با قصد زیارت یا استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی وارد ایران می‌شوند. گردشگران زیارتی به مشهد مقدس و قم می‌روند و گردشگران سلامت هم از امکانات و ظرفیت‌های بهداشتی و درمانی استفاده می‌کنند اما گردشگران عراقی تمایل چندانی به اقامت در هتل‌ها ندارند و بیشتر در خانه اقوام و آشنایانی که در ایران دارند اقامت می‌کنند و هتل‌های ما نمی‌توانند از ظرفیت ورود این گردشگران بهره‌مند شوند.

دورخیز برای جذب گردشگران روس

تمام این مباحث درحالی مطرح می­شود که براساس برنامه‌ها قرار بود طی سه سال20 دفتر اطلاع رسانی در خارج از کشور ایجاد شود که محقق نشد. با این  وجود معاون سابق رییس جمهور از ایجاد بستر لازم برای افتتاح دفتر اطلاع‌رسانی در روسیه گفت و افزود: یک تیم برای فعالیت در روسیه و حوزه شمالی دریاچه خزر گردهم آمده‌اند. روس‌ها برای ساکنان کشورهای شمال دریای خزر الگو هستند و تا روس‌ها به ایران نیایند آن‌ها به ایران نخواهند آمد.