نقش آفرینی شرکت­های رده­ بندی در روان­سازی تجارت دریایی

صنعت حمل و نقل آتلاین: چندی پیش چهارمین جشنواره­ ملی «دریا مسیر پیشرفت» با حضور محمدسعید سیف دبیر ستاد توسعه­ی فناوری و صنایع دانش بنیان دریایی و دکترعلیرضا دلیری معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه از زیرمجموعه­های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، امیر دریادار پیمان جعفری طهرانی مشاور وزیر دفاع، علی مرادی مدیرکل بررسی­ها و مطالعات راهبردی سازمان بنادر و دریانوردی، حبیب­اله مسعودی فرید معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، و مهندس حسن رضا صفری مدیرعامل موسسه رده بندی ایرانیان در محل موزه­ی دفاع مقدس برگزار شد. هدف از برگزاری این جشنواره حمایت و هدایت شرکت­های دانش بنیان به­ویژه در حوزه­ی دریایی است که تلاش می­شود علاوه بر اشاعه­ی فرهنگ دریایی فرصت­ها و ظرفیت­های دریایی و بندری که در کشور وجود دارد شناسایی شود و با حمایت دستگاه­های ذی­ربط به­ویژه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حمایت لازم از فعالان این بخش صورت گیرد. در جریان برگزاری این جشنواره فرصتی دست داد تا خبرنگار ماهنامه با مهندس حسن رضا صفری مدیرعامل موسسه رده بندی ایرانیان در ارتباط با اهمیت چنین جشنواره­هایی به گفتگو بنشیند که در زیر می­خوانید:

    جشنواره­ توسعه از مسیر دریا چه اهدافی را دنبال می­کند و مؤسسه­ی رده­بندی ایرانیان با چه انگیزه­ای در این جشنواره حضور یافته است؟

مؤسسه رده­بندی ایرانیان تنها NGO دانش بنیان در کشور محسوب می­شود، موسسات رده بندی دانش بنیان و غیرانتفاعی و مردم نهاد هستند؛ زیرا در دنیا برای حفاظت از ایمنی، امنیت، کیفیت و حفاظت از محیط زیست پاسداشت این مقوله­های مهم توسط سازمانی خودکفا، خودگردان و کاملا مستقل امکان­پذیر شده است، نقش موسسات رده بندی دریایی هم در کنوانسیون­های بین­المللی و هم در مقررات ملی کشورها دارای جایگاه ویژه­ای است و اهمیت این مؤسسات وقتی آشکار می­شود که گواهی­نامه­هایی که از سوی این مؤسسات صادر می­شود به عنوان جواز یا مجوزی برای تردد کشتی­ها به شمار می­آید. به عنوان نمونه وقتی کشور در مرحله تحریم­ها واقع شد مؤسسات رده­بندی خارجی مانند LR یا DNV ایران را ترک کردند و مجوزها را از کشتی­ها برداشتند. بنابراین جواز مؤسسات دریایی در اصل تسهیل تجارت برای یک کشور محسوب می­شود و این موسسات برای محدودیت­ تردد کشتی­ها به جای آرایش نظامی عمل می­کنند. به همین منظور مؤسسه­ رده­بندی ایرانیان علاوه بر این که در عرصه­ی بین­المللی جایگاه خودش را دارد به عنوان یک شرکت دانش­بنیان نیز شناخته می­شود.

برای صدور گواهینامه و یا جواز تردد می­بایست در مرحله­ی اول استانداردهای طراحی، ساخت و بهره­برداری از شناورها را ایجاد کند، یعنی حضور یک مؤسسه­ رده­بندی و عملکرد آن نه تنها به عنوان یک شرکت دانش بنیان بلکه بهترین ابزار حمایتی برای شرکت­های دانش بنیان دیگر هم تلقی می­شود. بر همین اساس در تمام جشنواره­های دریایی تلاش کرده­ایم هدفمند حضور داشته باشیم. به همین دلیل در جشنواره دانش­آموزی مهندسی دریا و جشنواره­« دریا مسیر پیشرفت» حضوری تکلیف گونه داشته­ایم و بخش اعظم برنامه­ریزی جشنواره­ «دریا مسیر پیشرفت» نیز در حال حاضر با مشارکت بالای مؤسسه­ی رده­بندی ایرانیان قرار دارد. در این جشنواره تلاش می­کنیم تا دانش­هایی که تولید و تجاری­سازی شده است را به شرکت­های دانش بنیان و شرکت­های کشتیرانی انعکاس دهیم تا از آن بهره­وری لازم را داشته باشند. از آنجایی که عضو هیأت مدیره­ی انجمن مهندسی دریایی ایران و انجمن سازندگان کشتی و همچنین مدیرعامل شرکت رده­بندی ایرانیان هستم همواره در این جشنواره­ها حضور فعال داریم به­ویژه اینکه دانش­آموزان و دانش­پژوهان در آن حضور یافته­اند و حضور ما می­تواند ایجاد انگیزه باشد. یکی از تفاوت­هایی که جشنواره­ها با همایش­ها دارند در این است که جشنواره­ها در حقیقت نقطه­ی عطف رویدادهاست و شرکت­های دانش بنیان می­توانند مطالبات خود را به راحتی مطرح کنند. به عنوان نمونه در این جشنواره عنوان شد که ممیزان بایستی از شرکت­های دریایی انتخاب شوند اما ملاحظه می­شود به دلایل نامشخص این مهم انجام نمی­شود.

  آیا تحریم­ها در عملکرد شرکت­های داخلی به ­ویژه شرکت­های کشتیرانی خللی وارد نمی­کند؟

وجود تحریم­­ها نه تنها چالشی ایجاد نمی­کند بلکه وجود این مؤسسات رده­بندی پاسخی به این تحریم­هاست، چرا که با خروج شرکت­های رده­بندی خارجی از کشور و حذف مجوزهای خود موسسه رده­بندی ایرانیان مجوزهای خود را جایگزین آن­ها کرده است و شاهد هستیم هم­اینک کشتی­های ایرانی با پرچم کشور و گواهینامه­های مؤسسات رده­بندی داخلی از جمله رده­بندی ایرانیان به تجارت بین­المللی خود مشغول هستند. در نهایت تقاضا دارم مطالبات مؤسسات رده­بندی را شرکت­های دانش بنیان به مرحله­ی عمل درآورند تا شاهد رونق بیش از پیش فعالیت این مؤسسات باشیم.

به چالش موجود در صدور گواهینامه­ها در کشور اشاره کردید، به طور شفاف بفرمایید چه مشکلاتی در این بخش وجود دارد و راهکارهای رفع این مشکلات چیست؟

در عرصه­ دریا متولی صدور استانداردهای کیفی طراحی، ساخت و بهره­برداری از شناورها و تجهیزات دریایی و بندری برعهده­ی مؤسسات رده­بندی است که بر این اساس مؤسسه­ی رده­بندی ایرانیان از هشت سال پیش استانداردهای خود را برای طراحی و ساخت انواع شناورها اعلام کرده و سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در این حوزه حضور و یا وظیفه­ای ندارد، زیرا از سوی سازمان جهانی دریانوردی به دولت­ها ابلاغ شده تا این امر توسط مؤسسات رده­بندی صورت گیرد. اکنون جامعه­ دریایی کشور با این چالش روبرو است که علاوه بر دریافت گواهینامه از مؤسسات دریایی بعضا بایستی از مؤسسه­ استاندارد نیز این گواهینامه­ها را دریافت کنند. هر چند گواهینامه­ صادره از مؤسسه استاندارد کاربردی برای آن­ها ندارد ولی فعلاً  ناگزیر به این کار هستند. این امر زیان زیادی را به این حوزه وارد کرده و تنها راهکار آن این است که مؤسسه استاندارد کشور مؤسسه­ی رده­بندی ایرانیان را به عنوان بازوی کارشناسی و کارگزاری و مرکز تعیین صلاحیت خودش در عرصه دریا به رسمیت بشناسد تا بتوان در این عرصه مثمرثمر واقع شد؛ هر چند در حال حاضر مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی به صورت انفعالی عمل می­کند که زیان زیادی به حوزه­ی دریایی کشور وارد آمده است.