مدیرکل اتحادیه راه‌آهن‌ها: ترافیک کریدورهای ریلی را افزایش دهید

صنعت حمل و نقل آنلاین: اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (Union Internationale des Chemins de fer) موسوم به UIC جهت پرداختن به امور مختلف حمل‌ونقل ریلی و برآوردن نیازهای فنی اعضا و توسعه حمل‌ونقل ریلی در دنیا دارای بخش‌ها، کمیته‌ها و کارگروه‌های مختلفی با حضور متخصصان خود است. در حاشیه اجلاس منطقه خاورمیانه این اتحادیه موسوم به UIC RAME گفت‌وگویی با «ژان پی یر لوبینو» مدیرکل این اتحادیه داشتیم. از او در مورد شرایط حال حاضر کشورهای منطقه خاورمیانه در حوزه حمل‌ونقل ریلی پرسیدیم و وی چشم‌انداز روشنی از فرصت‌های همکاری بین کشورهای این منطقه گفت. از نظر «لوبینو»، کشورهای غرب آسیا برای فعال کردن کریدورهای حمل‌ونقل ریلی که با هزینه‌های بالا احداث شده، راهی جز بالا بردن حجم ترافیک رفت‌وآمد در این کریدورها ندارند. هرچند که خود به مشکلات سیاسی در این منطقه از آسیا واقف است اما اظهار امیدواری می‌کند که راه‌آهن بتواند صلح را در عرصه‌های مختلف برای این منطقه به ارمغان بیاورد.

این نوزدهمین دوره‌ای است که اجلاس منطقه‌ای روسای راه‌آهن‌های خاورمیانه برگزار می‌شود. تفاوت این دوره با دوره‌های پیشین چه بوده است؟

این اجلاس دو بار در سال برگزار می‌شود و در واقع برای مرور عملکرد 6 ماهه راه‌آهن‌های منطقه خاورمیانه است. با اینکه 19 دوره از برگزاری این اجلاس منطقه‌ای می‌گذرد، اما باید به این موضوع هم اشاره کنم که در ابتدای شروع به کار خود مشکلات زیادی برای گردآوری اطلاعات و همکاری میان کشورها وجود داشت. اما حالا یک نوع اجماع میان کشورهای عضو مجمع منطقه‌ای وجود دارد. این «وفاق» از آنجایی می‌آید که کشورهای منطقه متوجه شده‌اند فرصت‌ها و موقعیت‌های زیادی برای توسعه اقتصادی از طریق همکاری‌های مشترک وجود دارد. حتی می‌توان این توسعه را به بخش‌های سیاسی و اجتماعی نیز گسترش داد. در این بستر و پتانسیل مناسب، نقش حمل‌ونقل ریلی برای ارتباطات بین‌المللی بسیار پررنگ است. اما در مورد سوال شما باید بگویم همان‌گونه که حتماً مشاهده کردید در اینجا بحث‌هایی در مورد برنامه‌ها و طرح‌ها و پروژه‌های ریلی در منطقه شد که هر یک مشخصات خود را داشت. اما این احتمال هم وجود داشت که در فرآیند اجرا، با مشکلاتی نیز روبرو باشد. وظیفه ما در این‌گونه اجلاس‌ها، تشریح جزییات و «هماهنگ‌سازی» آن‌ها با امکانات و شرایط است.

این هماهنگ‌سازی از چه طریقی انجام می‌گیرد؟

بهترین راهکار برای هماهنگ‌سازی جزییات کار، به‌روز بودن اطلاعات است. حالا در اینجا یک منطقه‌ به نام خاورمیانه وجود دارد که کشورهایی با فرهنگ و اقوام متفاوت و متنوع در خود جای داده است. برخی از این کشورها بزرگ‌اند و برخی دیگر کوچک. برخی از آن‌ها از نظر منابع مالی و میزان سرمایه‌گذاری، پرقدرت عمل می‌کنند و برخی دیگر ضعیف هستند. اما آنچه مهم است به‌روز بودن اطلاعات اقتصادی و شفافیت در آن‌هاست تا به‌نوعی انگیزه‌ای باشد برای حضور سرمایه‌گذاران. در واقع آنچه به ما انگیزه می‌دهد، همین کار مشترک بر روی پروژه‌هاست.

با این حساب شما چه چشم‌اندازی را برای کشورهای خاورمیانه در حمل‌ونقل ریلی متصور هستید؟

ما اینجا هستیم تا نظرات مختلف را از اعضای مختلف بشنویم. چندین ارایه مقاله داشتیم و می‌توانید ببینید که پیشرفت و توسعه حمل‌ونقل ریلی بین اعضای حاضر در انجمن، بسیار زیاد بوده است. اعضای این انجمن در خاورمیانه، پیشرفت‌های بسیاری در حوزه ساخت ایستگاه‌ها داشته‌اند و یا این‌که بازار حمل‌ونقل ریلی خود را توسعه داده‌اند. حتی در بخش قطارهای سریع‌السیر هم پیشرفت‌های بالایی در منطقه رخ داده و این یک خبر خوب برای ماست. چون من این را یک نشانه از تحرک بالای حمل‌ونقل ریلی در خاورمیانه می‌بینم، نشانه‌ای از سرمایه‌گذاری بالا و میل و اشتیاق کشورهای خاورمیانه برای سرمایه‌گذاری جدید. این پیشرفت‌ها همچنین نشانه‌ای از تحرک در ارتباطات بین‌المللی است. پیشرفت‌های کنونی خاورمیانه در حمل‌ونقل ریلی شرایطی را فراهم می‌کند تا بر ارتباط میان همسایگان تمرکز کنیم. ارتباطاتی چون ایران با افغانستان، ایران با آذربایجان و ترکیه و در نهایت با اروپا. هر کدام از این مناطق می‌تواند پروژه‌هایی را که پیش از این آغاز شده به دیگر کشورها نیز گسترش دهد و در نهایت موجب رونق و توسعه منطقه خاورمیانه شود.

در مدت زمانی که با امکانات و شرایط ایران آشنا شدید، میزان سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل ریلی ایران و پروژه‌های موجود را چگونه دیدید؟

یکی از عمده‌ترین پروژه‌هایی که در ایران دنبال می‌شود، راه‌اندازی قطار سریع‌السیر برای بخش مسافری است که امکانات و شرایط خود را دارد. ایران در برنامه‌های خود به دنبال افزایش طول خط آهن به20 هزار کیلومتر است که می‌تواند این را در بستر برنامه‌ریزی برای پروژه‌های قطار سریع‌السیر مسافری و باری ببیند. یا این‌که به دنبال سرمایه‌گذاری برای تجهیزات ریلی است. قطعاً این سیاست‌ها می‌تواند به‌عنوان پایه‌ای برای بالا بردن سهم حمل‌ونقل ریلی در کشور شما در نظر گرفته شود. من فکر می‌کنم این مساله ‌که ایران می‌تواند و این پتانسیل را دارد که خود را هم‌ردیف کشورهای بزرگ دنیا در حوزه حمل‌ونقل و ریلی کند، بسیار جالب‌توجه است.

در اجلاس منطقه‌ای UIC به چالش‌های استانداردسازی راه‌آهن در خاورمیانه، در قالب مقالاتی پرداخته شد. از نظر شما بزرگ‌ترین چالش در این حوزه برای کشورهای آسیایی به‌ویژه در منطقه خاورمیانه چیست؟

این سوال سختی است و نمی‌توان یک مورد از این چالش‌ها را به‌عنوان «بزرگ‌ترین چالش» مطرح کرد. همان‌گونه که گفتید این موضوع در قالب سخنرانی‌ها و مقاله‌ها، توضیح داده‌شده است اما به‌طور خلاصه می‌توانم بگویم که تطبیق دادن استانداردهای جهانی با آنچه که امروز در صنعت حمل‌ونقل ریلی خاورمیانه هست، مشکل بزرگی است که باید حل شود.

شما در مورد «راه ریلی ابریشم» در این اجلاس صحبت کردید. این کریدور تجاری را از زمان ایجاد تاکنون چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در حال حاضر علاوه بر این کریدور، کریدورهای ارتباطی دیگری هم هستند که کشورهای آسیای جنوب شرقی را به خاورمیانه و از آنجا به اروپا متصل می‌کنند، اما تعداد این کریدورها زیاد نیست و باید بیش‌تر شود. البته تا همین‌جا هم اقدامات درست و خوبی انجام گرفته که باید سپاسگزار بود. چون میزان سرمایه‌گذاری‌های مشترک برای این کریدورها بالا بوده و از چین تا قزاقستان و ترکمنستان و ایران را شامل شده است. ترکیه نیز در این مسیر قرار دارد که حمل‌ونقل ریلی آن در حال توسعه است. ضمن این‌که کریدور جنوب به شمال که از بمبئی آغاز شده، از پاکستان و ایران می‌گذرد و به جمهوری آذربایجان می‌رود تا وارد اروپا شود، نشان از تلاش همه‌جانبه برای اتصال کشورهای حاشیه دریای خزر به آب‌های گرم و تجارت آزاد دارد.

کشورهای عضو مجمع راه‌آهن‌های خاورمیانه چگونه می‌توانند این کریدورها را فعال کنند؟

شاید این راهکار به نظر ساده و دم‌دستی بیاید، اما من پاسخ می‌دهم فقط از راه افزایش ترافیک و رفت‌وآمد است که این کریدورها فعال می‌مانند. باید راهی پیدا کنید که باسیاست‌های تشویقی، امکان فعالیت این کریدورها را افزایش دهید.

در حال حاضر و در میان کشورهای خاورمیانه، چه کشوری را دارای بالاترین میزان سرمایه‌گذاری و توسعه حمل‌ونقل ریلی می‌بینید؟

به نظر من ترکیه بزرگ‌ترین کشوری است که از نظر سرمایه‌گذاری در حوزه حمل‌ونقل ریلی گوی سبقت را از رقبای منطقه‌ای ربوده است. هرچند باید به اقدامات عربستان سعودی برای سرمایه‌گذاری عظیم در صنعت حمل‌ونقل ریلی نیز اشاره کنم که بزرگ‌ترین آن تحت عنوان «راه‌آهن شورای همکاری خلیج‌فارس» مراحل نهایی خود را طی می‌کند. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس شامل کویت، عربستان، قطر، بحرین، امارات و عمان تلاش می‌کنند با سرمایه‌گذاری مشترک، از طریق راه‌آهن سرتاسری به یکدیگر متصل شوند که در صورت عملی شدن این پروژه، خط آهن از کویت آغاز و به بنادر عمان در حاشیه دریای عمان منتهی می‌شود. این طرح که با سرمایه‌گذاری اعراب حاشیه خلیج‌فارس در حال انجام است احتمالاً در دنیا بی‌نظیر باشد و از این‌رو باید بگویم که نقطه ‌به‌ نقطه خاورمیانه پتانسیل سرمایه‌گذاری در حوزه حمل‌ونقل ریلی را دارد و باید از این فرصت‌ها استفاده کرد.

به نظر می‌رسد که مشکلات ژئوپلیتیک و مناسبات بین‌المللی نیز بر همکاری‌های بین‌المللی راه‌آهن‌های خاورمیانه تأثیر گذاشته است و نمود آن را در حضور نداشتن نمایندگان کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در این اجلاس می‌توان دید. این‌طور فکر نمی‌کنید؟

اصلاً وظیفه اصلی ما هم در همین است که شرایطی را برای کشورهای خاورمیانه فراهم کنیم تا مشکلات سیاسی را به کناری گذاشته و به دنبال سرمایه‌گذاری‌های مشترک برای بهبود مناسبات تجاری بروند. حمل‌ونقل ریلی این فرصت را در اختیار این کشورها قرار می‌دهد تا رشد اقتصادی خود را از این طریق بالا ببرند و همکاری میان خود را افزایش دهند. پس بیایید امیدوار باشیم که راه‌آهن به صلح در منطقه نیز کمک می‌کند.