رییس بخش حمل‌ونقل دریایی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی: تشدید رسوب‌گذاری به دلیل جنگل‌زدایی در بالادست تالاب و ساخت و ساز غیرمجاز

سیده‌معصومه صداقی عضو هیات‌علمی و رییس بخش حمل‌ونقل دریایی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در خصوص مطالعاتی که مرکز در خصوص ریشه‌یابی رسوبگذاری در بندر انزلی انجام داده یا در دست انجام دارد به ارایه توضیحاتی پرداخت.

رییس بخش حمل‌ونقل دریایی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه بندر انزلی یکی از بنادر مهم شمالی کشور بوده و نقش مهمی در حفظ ارتباط آبی دریا و تالاب انزلی دارد، گفت: بندر انزلی با موج‌شکن‌هایی که داشته توانسته طی سالیان، ارتباط آبی بین دریا و تالاب انزلی را حفظ کند.

صداقی وضعیت فعلی تالاب انزلی را در شرایط کنونی تشریح کرد و توضیح داد: در سال‌های اخیر عوامل متعددی باعث افزایش حجم رسوبات و کاهش عمق تالاب انزلی شده است که از مهمترین این عوامل می‌توان به پایین رفتن تراز آب دریای‌خزر اشاره کرد. جنگل‌زدایی در بالادست تالاب، ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم تالاب و رودخانه‌های منتهی به آن، تخلیه فاضلاب و زباله‌های شهری و صنعتی در رودخانه‌ها و عواملی از این دست نیز در افزایش حجم رسوبات در تالاب و بندر، نقش موثری داشته‌اند.

عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی عنوان کرد: همزمانی اجرای طرح توسعه بندر انزلی با افزایش مشکلات رسوبگذاری در تالاب، این گمان را در ذهن اهالی منطقه و برخی مسئولین ایجاد کرد که اجرای این طرح و احداث بازوهای جدید موج‌شکن در کم‌عمقی ایجاد شده در کانال بندر انزلی و تالاب موثر بوده است.

به گفته رییس بخش حمل‌و‌نقل دریایی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، مطالعات “تاثیر طرح احداث توسعه بندر انزلی بر رژیم هیدرودینامیک و رسوب” پس از شایعاتی که در اذهان عمومی ایجاد شده بود، از سوی سازمان بنادر و دریانوردی کشور تعریف و انجام آن به مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به عنوان بازوی تحقیقاتی وزارت راه و شهرسازی محول شد.

رییس بخش حمل‌ونقل دریایی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تاکید کرد: در مطالعات مرکز تحقیقات اقدامات مهم و موثری از جمله بازدیدهای محلی و میدانی و مصاحبه با مردم و مسئولان محلی از طریق پر کردن پرسشنامه‌های کاغذی و آنلاین انجام شده است. همچنین، سایر مطالعات مرتبط با محدوده طرح که پیش‌تر توسط ارگان‌های دیگر انجام شده بود نیز جمع‌آوری و تحلیل شده‌اند.

وی همچنین یادآور شد: در این مطالعات از داده‌های اندازه‌گیری‌های میدانی موجود در محدوده طرح استفاده شده و حتی بررسی‌های میدانی جدیدی در خصوص جنس رسوبات در نقاط مختلف کانال و حوضچه بندر و روگاهای منتهی به آن انجام گرفته‌ است که مبنای مدلسازی عددی محدوده طرح قرار گرفته‌اند.

رییس بخش حمل‌ونقل دریایی مرکز تحقیقات از دیگر اقداماتی که در راستای مطالعه انجام شد را جمع‌آوری و تحلیل  نقشه‌های تاریخی، عکس‌های ماهواره‌ای، تصاویر هوایی، نقشه‌های هیدروگرافی و آمار لایروبی در سالهای گذشته عنوان کرد و گفت: تحلیل‌های انجام شده نشان می‌دهد که مناطقی از حوضچه قدیم و کانال بندر که بیشترین رسوبگذاری را دارند از گذشته نیز پتانسیل نشست رسوب را داشته‌اند.

وی یادآور شد: اولین نقشه هیدروگرافی موجود از محدوده بندر انزلی که در سال ۱۹۵۸ تهیه شده نشان می‌دهد که در آن زمان، زیر پل غازیان تا حدود نیمه کانال خشک بوده است. این محدوده در حال حاضر نیز کم عمق است و کلیپ منتشر شده در فضای مجازی درباره کم عمقی کانال نیز مربوط به همین محدوده است.

صداقی در خصوص نتایجی که تاکنون مرکز تحقیقات از مطالعه تاثیر طرح احداث توسعه بندر انزلی بر رژیم هیدرودینامیک و رسوب به دست آورده است، گفت: نتایج ارزیابی‌های انجام شده حاکی از آن است که عمده رسوبات از سمت تالاب و رودخانه‌ها وارد کانال بندر می‌شود و طرح توسعه بندر، جلوی ورود رسوبات با منشا دریا به محدوده بندر را گرفته است. مدلسازی عددی محدوده بندر نشان می‌دهد که رژیم جریانات و الگوی رسوبگذاری در محدوده حوضچه قدیم و کانال بندر انزلی تغییر قابل توجهی نسبت به شرایط قبل از توسعه ندارد و افزایش حجم رسوبات ناشی از عوامل بالادست است.

صداقی جانمایی یک تله رسوبگیر در بالادست پل غازیان و اصلاح جانمایی اسکله شماره ده بندر را از جمله راهکارهای در دست بررسی مرکز تحقیقات برای حل چالش‌های فعلی رسوبگذاری بندر انزلی عنوان کرد. هم اکنون مطالعه فوق ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و ۱۰ درصد باقیمانده مربوط به بررسی راهکارهای مهندسی برای کاهش مشکلات ناشی از رسوبگذاری در بندر است.