راهکارهای افزایش سفرهای ریلی

صنعت حمل و ‌نقل آنلاین: اگر صنعت حمل‌ و نقل از مکانیزم اجرایی صحیحی برخوردار باشد می‌تواند به‌عنوان عاملی موثر در توسعه تجارت، تثبیت قیمت‌ها، افزایش رقابت، ‌توزیع مناسب و بهینه نیروی‌کار و گسترش و توسعه صنعت گردشگری نقش ایفا کند. صنعت حمل و نقل ریلی می تواند فرآیند توسعه پایدار را در کشور تحت تاثیر قرار دهد و در این بین خود نیز با پیشرفت تکنولوژی و تغییر تقاضا دچار تحول شود. یکی از بخش‌های اصلی حمل ‌و نقل در سیستم زمینی و ریلی جابه جایی مسافر است. استفاده‌ از راه آهن به منظور ‌حمل‌ و نقل‌ بار و مسافر در مسافت‌های‌ طولانی با مزایایی همچون ظرفیت‌ انبوه، مصرف‌ انرژی‌ و آلودگی‌ کمتر، نرخ‌ کرایه‌ پایین‌ و ایمنی بالا‌ نسبت‌ به‌ سایر شقوق حمل‌ و نقل‌، به عنوان یک وسیله ایمن و با صرفه حمل و نقلی شناخته می شود.

عوامل موثر بر جابه جایی مسافر

عوامل موثر بر جذب مسافر: منظور عواملی هستند که منجر به افزایش جابه جایی مسافر در بلندمدت می‌شود. این عوامل عبارت اند از: حمایت دولت: دولت می تواند با ارایه تسهیلات و یارانه برای سفرهای ریلی به خصوص در بخش حومه ای موجب افزایش تقاضای سفرهای ریلی شود.جمعیت: یکی از مهمترین عوامل مؤثر در تولید و جذب سفر است که به لحاظ نظری رابطه مثبت با حجم سفر دارد. از شاخص مهم تولید و جذب سفر در یک منطقه می‌توان به چگونگی پراکندگی جمعیت در مناطق مختلف، بافت جمعیت و بعد خانوار اشاره کرد. درآمد: درآمد یکی دیگر از متغیرهای موثر بر جابه جایی مسافر است. در الگوهای تقاضای حمل‌ونقل، درآمد نه تنها نشان‌گر قدرت خرید مسافر است بلکه سطح فعالیت‌های اقتصادی که باعث ایجاد سفر می‌شوند را نیز نشان می‌دهد. اشتغال: یکی دیگر از عوامل مؤثر بر تولید و جذب سفر اشتغال است. با افزایش اشتغال از یک طرف تعداد سفرهای کاری افزایش می‌یابد و از طرف دیگر درآمد افراد زیاد شده و در نتیجه انگیزه برای سفر زیاد می‌شود. لذا در کل می‌توان نتیجه گرفت که افزایش اشتغال منجر به افزایش تعداد مسافر خواهد شد که این مسئله بر حجم جابه جایی مسافر در بلندمدت اثرگذار خواهد بود. کیفیت خدمات: تامین آسایش، ارایه خدمات با تجهیزات ایمنی و جلب اعتماد مشتریان تاثیر مهمی بر افزایش سطح جابجایی مسافر دارد.

عوامل بازدارنده از سفر: منظور عواملی هستند که منجر به کاهش جابه جایی مسافر در بلندمدت می‌شوند. این عوامل به شرح زیر هستند: قیمت خدمات حمل ‌و نقل: در میان بسیاری از عوامل تاثیرگذار بر جابه جایی مسافر قیمت، یک عامل مهم به‌شمار می‌رود. همانند هر تابع تقاضای متعارف، قیمت خدمات حمل ‌و نقل رابطه عکس با تقاضای آن خدمات دارد. بنابر این اگر هدف افزایش رضایتمندی مسافر با توجه به درآمد محدودش باشد، همزمان با افزایش بهای خدمات حمل ‌و نقل ریلی لزوما باید سفرهای خود را کاهش دهد. همچنین قیمت انواع دیگر سیستم‌های حمل ‌و نقل، می تواند بر تقاضای سفر ریلی اثرگذار باشد. چرا که در بسیاری از موارد روش‌های دیگر حمل‌ونقل می‌تواند جایگزین این سیستم حمل‌ونقلی شود. مسافت بین مبدا و مقصد: در اقتصاد حمل‌ونقل، مسافت بین مبدا و مقصد جزو هزینه‌های سفر محسوب می شود و تاثیر منفی بر حجم سفر دارد. مدت زمان سفر: در ادبیات حمل ‌و نقل، کاهش زمان سفر برابر با کاهش هزینه‌های سفر است.

با توجه به موارد ذکر شده فوق می بایست عوامل موثر در افزایش سهم راه آهن در بازار حمل و نقل را شناسایی و نسبت به تقویت آن اقدام کرد تا علاوه بر تشویق سرمایه گذاری در این بخش و توسعه آن با انتقال ترافیک از جاده به ریل از مزایای آن بهره برد.

راهکارهای افزایش سهم بازار ریلی

یکی از موارد بسیار مهم در حمل و نقل ریلی، افزایش سهم بازار است. حال سوال این جا است که چگونه سهم خود را در بازار افزایش دهیم.

برای افزایش سهم بازار می بایست ابتدا مشخص شود که سهم راه آهن از بازار حمل و نقل مسافر چه میزان است. فقدان اطلاعات از اندازه بازار، توان اتخاذ استراتژی مناسب را از متولیان این حوزه سلب می کند. مشتریان را می توان در چهار گروه زیر طبقه بندی کرد: مشتریان وفادار؛ مشتریان فعال؛ مشتریان جاری؛ مشتریان جدید. طبقه بندی مشتریان این امکان را فراهم می آورد که برای هرگروه مشتریان استراتژی متناسب با آن را اتخاذ کرده و بدین ترتیب باعث حفظ و نگهداری مشتریان شد. در اقتصاد مرحله حفظ مشتری بسیار مهم تر از جذب مشتری است و در این مرحله است که هر مشتری می تواند به عنوان یک مجری تبلیغاتی بالقوه عمل کرده و باعث افزایش جذب مشتری شود. برای جذب و نگهداری مشتریان باید اقداماتی صورت پذیرد تا مشتری یک سیستم از حالت عادی به مشتری وفادار تبدیل شود. هزینه برای تبدیل مشتری به مشتری وفادار هزینه نیست، بلکه یک نوع سرمایه گذاری است و تمام این هزینه ها با فروش خدمات خصوصا در ایام غیر پیک که با کاهش مسافرت و ظرفیت خالی در ناوگان ریلی رخ می دهد قابل جبران است و در کمترین زمان مستهلک می شود. از شیوه های جذب مشتریان که باعث افزایش و ایجاد حس وفاداری در مشتریان می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

در نظر گرفتن تخفیف برای مسافرانی که برای اولین بار از یک شرکت حمل و نقل ریلی استفاده می کنند (این امر مستلزم داشتن یک بانک اطلاعاتی کامل از مسافران است).

ارسال پیامک یا ارتباط با شیوه های دیگر به مسافران در ایام و اعیاد خاص مانند سالروز تولد ، اعیاد مذهبی ، عید نوروز و …

در نظر گرفتن وسیله ایاب و ذهاب یا امکانات پارکینگ در ایستگاه راه آهن برای مسافرانی که به کرات از سیستم حمل و نقل ریلی استفاده می کنند.

توسعه استانداردهای ارایه خدمات  شرکت از طریق فعالیت تحت پوشش یک شرکت معتبر بین المللی در حوزه جابه جایی مسافر: داشتن یک برند قوی برای هر شرکتی، برگ برنده ای است که می تواند روند رشد و توسعه آن شرکت را سرعت بخشد. در حال حاضر در صنعت حمل و نقل ریلی کشور هیچ شرکتی نتوانسته یک برند قوی و معتبر را در این حوزه کسب کند. می توان از استراتژی فعالیت تحت لیسانس یک برند معتبر بین المللی مانند DB آلمان ،SNCF  فرانسه و … استفاده کرد و با به کارگیری استاندارد های  مورد استفاده در این شرکت ها نسبت به افزایش سهم خود در بازار حمل و نقل مسافر اقدام و از مزایای برند شرکت های مالک برند استفاده کرد اما نکته ای که باید مورد توجه قرار داد این است که نباید نام برند از کیفیت خدمات و محصولات آن برند بیش از اندازه فاصله بگیرد. برای این کار باید ساختاری طراحی کنند تا سیر صعودی و نزولی بودن برند را مدام پایش کنند.

ابتکاردرارائه خدمات موجود در قطارها: شرکت های حاضر در صنعت حمل و نقل ریلی باید بتوانند برای ارائه خدمات موجود شیوه های جدید عرضه کنند و با تغییرات کوچک و حداقل هزینه ممکن تعریف های جدید خلق کنند به عنوان مثال توزیع پکیج هایی شبیه آن چه که در هتل ها و مراکز تفریحی توزیع می شود،  ارائه غذاهای رژیمی برای مسافران بیمار، ارائه بازی و سرگرمی در داخل کوپه یا رستوران قطار برای گروه های مختلف سنی، فراهم نمودن امکان جابجایی دوچرخه برای علاقه مندان به استفاده از آن در مسافرت ، برقراری امکان استحمام در قطارهای بلند مسیر و … می تواند به عنوان یک مزیت در برابر سایر شرکت ها استفاده کرد.

راه اندازی سیستمهای جدید فروش بلیت: یکی از دغدغه های مسافران برای تهیه بلیت شیوه تهیه بلیت است. تجربه نشان داده که هرچه شیوه های ارائه محصولات و خدمات متنوع تر باشد به همان میزان فروش محصولات و خدمات نیز افزایش می یابد. از روش های پیشنهادی برای تهیه بلیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

برقراری سیستم باز برای تهیه بلیت که باعث ایجاد حس اطمینان برای مسافرن می شود که زمان مراجعه آن ها مشخص نیست و عموما برای مسافرت های شغلی کاربرد دارد. ایجاد باجه های چاپ بلیت که به صورت اینترنتی خریداری شده است با پراکندگی در سراسر شهر همانند دستگاه های خودپرداز. سهولت در تغییر ساعت حرکت  و سازمان قطار به دلخواه مسافر بدون پرداخت هزینه (هزینه استرداد). توسعه سیستم ارائه بلیت از روش کاغذی به روشهای دیگر از قبیل ارائه موبایل ،  دریافت کارت سفر در قبال ارائه شناسه بلیت که به هنگام خرید بلیت اینترنتی ارائه شده و …که باعث سهولت در تهیه بلیت می شود. یکی از عواملی که باعث تاثیر در تقاضای سفر می شود قیمت بلیت است. قیمت بلیت تابعی از هزینه دسترسی به خطوط ریلی، هزینه نیروی کشش، هزینه تعمیر و نگهداری ناوگان، هزینه جاری پرسنل، هزینه ابنیه و تاسیسات راه آهن (ساخت ایستگاه و تاسیسات جانبی) است. به هزینه های مذکور می توان هزینه تامین ناوگان جدید با امکانات مبتنی بر تقاضای مسافران و به روز کردن ناوگان موجود را اضافه کرد. برای کاهش قیمت بلیت دولت می بایست به عنوان سیاست گذار وارد عمل شده و از ابزارهایی جهت کاهش قیمت استفاده کند. یکی از ابزارهایی که دولت می تواند جهت کاهش قیمت بلیت به منظور کمک به سیستم حمل و نقل ریلی استفاده کند تخصیص یارانه از محل صرفه جویی سوخت یا موارد مشابه است. این یارانه می تواند صرف اقدامات زیر شود: اعطای وام جهت نوسازی ناوگان به شرکت های حمل و نقل ریلی با سود کم، دوره تنفس بالا و بازپرداخت بلند مدت؛ اعطای تخفیف به شرکت های مالک در هزینه های جاری از قبیل حق دسترسی و تامین نیروی کشش ؛ تهیه و توزیع کارت سفر شبیه آن چه در مورد کارت منزلت در حال اجرا بوده با این تفاوت که در کارت سفر جامعه هدف تمام شاغلان در دستگاه های دولتی، بازنشستگان صندوق های تامین اجتماعی، صندوق نیروهای مسلح، خدمات کشوری، کمیته ی امداد،  بهزیستی و … بوده و هدف از آن اختصاص تخفیف بهای بلیت به عنوان کمک هزینه سفر است. مزایای توزیع کارت سفر عبارتند از: توسعه خدمات رفاهی کارمندان شاغل در بخش دولتی ؛ افزایش ضریب اشتغال در مناطق گردشگری کمتر توسعه یافته ؛توسعه ی مراکز اقامتی، تفریحی، خدماتی در مراکز گردشگری کمتر توسعه یافته.