مروری بر نتایج خصوصی سازی در حمل و نقل جاده ای
خصوصی سازی در حمل و نقل جاده ای
بررسی یک تجربه ناکارآمد
مهندس غروی
بخش حمل و نقل جاده ای به ویژه بار یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های فرا بخشی اقتصاد ملی کشور است که علاوه بر نقش مهم آن در کلیه فرآیندهای تولیدی و به طورکلی در اقتصاد و تجارت کشور، قریب 8 درصد از تولید ناخالص داخلی را نیز تشکیل داده، و سهم مشابهی نیز در اشتغال دارد. مالکیت در این بخش برخلاف گذشته که شرکت‌های بزرگ دولتی مانندشرکت‌های داخلی، بین المللی و یخچال‌دار جمهوری اسلامی ایران در آن فعال بود اکنون کاملاًبه بخش خصوصی واگذار شده و این بخش یکی از نمونه های بارز فعالیت‌های اقتصادی خصوصی سازی شده است که نقش دولت در آن حکم‌رانی و تدوین قوانین، مقررات و ضوابط فعالیت در این بخش است.
از طرف دیگر اکنون سال‌هاست که حمل و نقل جاده ای کشور با مشکلات ساختاری و اقتصادی متعددی مواجه است. اهم این مشکلات ناشی عملکردحکم‌رانان و متولیان این بخش است که از یک سو ریشه در تدوین قوانین و ضوابط و مقررات نامناسببه ویژه در تأسيس و فعالیت شرکت‌های حمل و نقل بار بینشهری داشته و از سوی دیگر ناشی از عدم وجود مقررات شفاف و مستقل در چگونگی اشتغال به حرف و مشاغل مختلف حمل و نقل است که موجب شده تا عملاً بیش از 90 درصد از کامیون‌های شاغل در باربری بین شهری کشور به صورت “تک واحدی” فعالیت کنند و شرکت‌ها نیز با استفاده از کامیون‌های تک واحدی علاقه چندانی به سرمایه گذاری و خرید کامیون نداشته باشند.
ذکر این نکته ضروری است که بین واژه “خود مالکی” و “تک واحدی”تفاوت زیادی وجود دارد. خود مالکی پدیده ای رایج در حمل و نقل جاده ای عموم کشورها ست که ناشی از ساختار عملیاتی این بخش است، ولی در تمامی کشورهای صنعتی و پیشرفته مانند کشورهای اتحادیه اروپایی پدیده تک واحدی وجود نداشته و کلیه کامیون‌های خود مالک فقط از طریق شرکت‌های حمل و نقل دارای مجوز فعالیت قادر به تردد و حمل بار در جاده ها هستند که چگونگی آن به طور اجمالی به شرح زیر است:
ادامه این مطلب را می توانید در شماره 348 ماهنامه صنعت حمل و نقل بخوانید.
