تومان به جای ریال؛‌ فرصت‌ها و چالش‌ها

در خبرها آمده است که با تصویب موادی از لایحه بانک مرکزی، واحد پول ایران، تومان و برابر با 10 ریال تعیین شد. این مصوبه در صورت تصویب در مجلس و تبدیل شدن به قانون، موجب حذف یک صفر از واحد پول کشور می‌شود و در عین حال، باعث هماهنگی میان آنچه در عرف جاری کشور متداول است و واحد رسمی پول کشور که در قانون وجود دارد، می‌شود.

با توجه به تورم شدید در چندین سال گذشته، ارزش ریال در مقابل سایر کشورها به شدت کاهش یافته و عملا قدرت خرید “یک ریال” به صفر رسیده است. راه حل همه کشورهایی که با چنین مساله ای رو به رو می شوند حذف تعدادی از صفرها با توجه به کاهش قدرت خرید پول است.

حذف صفر از پول ملی یکی از انواع اصلاح پولی است که دولتها برای رفع اثرات تورم بر ارزش ملی، که به صورت کاهش قدرت خرید نمود پیدا می کند، آن را به کار می بندند.

همچنین از جهت روانی نیز موجب تناسب عددی واحد پول کشور با ارزهای خارجی می‌شود و از بعد فنی هم در عملیات مالی و بانکی سهولت بیشتری ایجاد خواهد کرد. با این حال، در مسیر اجرایی کردن این تغییر عنوان واحد پول، چالش‌هایی نیز وجود خواهد داشت که در ادامه سعی شده برخی از آنها تبیین شود.

نکته‌ای که در رابطه با مصوبه جدید دولت باید به آن توجه داشت این است که با مصوبه اخیر دولت، تغییر واحد پول به حذف یک صفر محدود شده است و این امر بر خلاف نظر اکثر صاحب‌نظران است که حذف حداقل 3 صفر از واحد پول را ضروری می‌دانند. ممکن است گفته شود که راه برای حذف صفرهای بعدی بسته نیست و دولت و بانک مرکزی همچنان می‌توانند صفرهای بعدی را هم حذف کنند، اما باید توجه داشت که با در نظر گرفتن هزینه‌های بالای عملیاتی حذف صفر که شامل جمع‌آوری اسکناس‌ها و مسکوکات قبلی و امحای آنها، نشر اسکناس‌ها و مسکوکات جدید، تغییر نرم‌افزارها، قراردادها و… می‌شود، انجام این کار برای 2 دفعه متوالی، یکی برای تغییر نام و حذف یک صفر و دیگری برای حذف 2 یا 3 صفر دیگر، معقول و سنجیده نیست.