بی‌آرتی به جاده مخصوص تهران- کرج می‌آید

سید محمدمهدی میرزایی با اشاره به مطالعات انجام‌شده بر روی طرح راه‌اندازی BRT حومه‌ای در حدفاصل دو کلان‌شهر تهران و کرج اظهار داشت: BRT تا این لحظه فقط در حمل‌ونقل درون‌شهری به چشم می‌خورد که نمونه بارز آن سامانه اتوبوس‌های تندرو کلان‌شهر تهران در قالب ۱۰ خط می‌باشد.

وی افزود: با توجه به خروجی موفقیت‌آمیز سامانه اتوبوس‌های تندرو در کلان‌شهرها، این سامانه قابلیت ارائه سرویس در خارج شهرها را نیز میتواند، داشته باشد.

مدیرکل دفتر ارزیابی‌های اقتصادی و مدیریت بهره‌وری حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی با اشاره به چگونگی طرح موضوع در معاونت حمل‌ونقل گفت: با مشاهده نمونه‌های موفق اجرا شده در سایر شهرهای دنیا و به ویژه عملکرد مثبت BRT حومه‌ای در شهر استانبول ترکیه به طول ۵۲ کیلومتر و شهر بوگوتا در کلمبیا به طول ۱۱۳ کیلومتر و همچنین عدم تکافوی سامانه‌های حمل‌ونقلی موجود حدفاصل دو کلان‌شهر تهران و کرج از جمله مواردی بودند که برای ارائه این طرح مزید بر علت شدند.

میرزایی تصریح کرد: محورهای موجود حدفاصل تهران-کرج در طول روز و ایام پیک سفر با ترافیک سنگینی مواجه است که حتی به چشم یک معضل به آن نگاه می‌شود. علی‌رغم اینکه در تهران- کرج سه مسیر آزادراهی، جاده مخصوص و بزرگراهی به‌علاوه دو مسیر ریلی مترو و قطار وجود دارد اما همچنان ترافیک محور تهران- کرج برای مسافران و کاربران آزاردهنده است.

این مقام مسئول در معاونت حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی با اشاره به سهم قابل‌توجه حمل‌ونقل شخصی نسبت به حمل‌ونقل همگانی گفت: براساس آمار به دست آمده ۶۹ درصد ترددها بین تهران و کرج توسط وسایل نقلیه شخصی جابجا می‌شود. لذا بر اساس مشاهدات ما ازجمله نمونه‌های خارجی، مشکلات حمل‌ونقلی موجود بین دو کلان‌شهر و نمونه موفق BRT در کلان‌شهر تهران و سایر کلان‌شهرها، نوید انتقال موفق این سامانه در حمل‌ونقل حومه‌ای و حوزه برون‌شهری را می‌دهد.

مدیرکل دفتر ارزیابیهای اقتصادی و مدیریت بهره‌وری حمل کاونقل با اشاره به برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای بررسی و اجرای پروژهی مذکور گفت: مطالعات کلی در قالب دو موضوع اصلی یکی انتخاب بهترین محور و دیگری مناسب‌ترین ناوگان انجام پذیرفت که ابتدا سه کریدور شامل آزادراه تهران-کرج، جاده مخصوص و بزرگراه همت-کرج مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین در زمینه انتخاب ناوگان نیز سه گزینه که شامل اتوبوس‌های تندرو درون‌شهری، اتوبوس‌های هدایت‌شونده (guided bus) به‌عنوان نوع پیشرفته اتوبوس‌های تندرو و اتوبوس‌هایی مابین دو نوع یا یاد شده، مدنظر قرار گرفتند.

میرزایی با بیان اینکه «راه‌اندازی اتوبوس‌های هدایت‌شونده به دلیل داشتن خطوط مجزا (dedicated) و ناوگان و زیرساخت ویژه با دشواری‌های مختلفی روبرو خواهند شد»، گفت: با توجه به مسافت ۵۰ کیلومتری مسیر، پیش‌بینی میشود، هزینه راه‌اندازی آن بسیار بالا خواهد بود. از طرفی با توجه به حجم سفرهای کاری و تحصیلی و اهمیت زمان سفر در این مسیر مقرر شد، سامانه BRT در مسیر جداگانه و توسط اتوبوس‌های خاص (به جهت عملکرد و نوع طراحی) راه‌اندازی شود.

وی با توجه به برآورد ظرفیت جابجایی اتوبوس‌ها اظهار داشت: در BRT حومه‌ای برخلاف اتوبوس‌های درون‌شهری که دارای دو ظرفیت نشسته و ایستاده هستند، امکان ایجاد ظرفیت ایستاده بنا بر مسائل ایمنی مقدور نمیباشد. ازاین‌رو چینش‌ صندلیها در اتوبوس‌های BRT حومه‌ای باید به‌گونه‌ای باشد که حداکثر ظرفیت نشسته در آن تعریف شود.

این مقام مسئول در معاونت حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی با اشاره به نحوه انتخاب کریدورهای عبوری خطوط BRT حومه‌ای تهران-کرج نیز بیان داشت: این انتخاب بر اساس نتیجه انجام یک مدل  نظرسنجی در قالب ارزیابی ۱۳ شاخص از فعالان و نخبگان عرصه حمل‌ونقل صورت گرفت و سرانجام جاده مخصوص تهران-کرج به‌عنوان گزینه برتر انتخاب شد و آزادراه تهران-کرج و سپس بزرگراه همت-کرج نیز در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.

به گفته وی، یکی از علل انتخاب جاده مخصوص کرج تقاضای سفر به شمار می‌رود. به‌طوری‌که آزادراه تهران- کرج عمدتاً قابلیت جابجایی مسافر از نقطه مبدأ به نقطه مقصد را دارا است اما در مقابل جاذبه‌های سفر همچون کارخانه‌ها، شهرک‌های صنعتی و مسکونی در جاده مخصوص به‌مراتب بیشتر است.

وی افزود: بر اساس برآورد اولیه روزانه ۲۷۰ هزار نفر مسافر در زمان ۱۰۰ دقیقه به‌صورت رفت‌وبرگشت از سامانه BRT حومه‌ای تهران-کرج استفاده خواهند کرد. این در حالی است که زمان سفر با خودرو شخصی به‌طور متوسط ۱۵۰ دقیقه به طول می‌انجامد.

میرزایی خاطرنشان کرد: باید در ادامهی اقدامات، مطالعات انجام‌شده تدقیق و جزئیات آن مانند ایستگاه‌ها و حجم تقاضا از میانه مسیر، طرح‌های پیوست، قطارهای حومه‌ای تهران-هشتگرد و تهران-کرج و سایر موارد مشخص و استخراج گردد. با اجرای این طرح حجم قابل‌توجهی از کاربران خودروهای شخصی به استفاده از BRT حومه‌ای روی خواهند آورد.

مدیرکل دفتر ارزیابی‌های اقتصادی و مدیریت بهره‌وری حملونقل با اشاره به فرایند اجرای طرح تصریح کرد: از سال گذشته جلسات متعددی با حضور مسئولان مختلف از معاونت حمل‌ونقل، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، ادارات کل راه و شهرسازی تهران و البرز، ادارات کل محیط‌زیست و معاونت‌های عمرانی دو استان و  همچنین معاونت حمل‌ونقل ترافیک شهرداری‌های تهران و کرج برگزار شد و طبق جمع‌بندیهای صورت گرفته نیاز به راه‌اندازی سامانه اتوبوس تندرو حومه‌ای بین تهران و کرج مشخص و پس از ارائه طرح در کمیته فنی (شورای عالی ترابری) مقرر شد در جلسه شورای عالی ترابری کشور این طرح ارائه تا پس از تصویب سیر اجرای آن طی شود.