صنعت حمل و نقل آنلاین: دومين همايش سيستمهاي حمل و نقل هوشمند با حضور دكتر عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي، مهندس كشاورزيان رييس سازمان راهداري و حمل و نقل جادهاي كشور، سردار مهري رييس پليس راهور ناجا و جمع كثيري از اساتيد، محققان و متخصصان حوزه ITS بهمن ماه سال جاري در مركز همايشهاي بينالمللي صدا و سيما برگزار شد. اين همايش دو روزه با هدف شناسايي و بكارگيري جديدترين فناوريهاي موجود در حوزه حمل و نقل برگزار شد و پانلهاي تخصصي و ارايه مقالات برتر در حوزه ITS ازجمله فعاليتهاي آن بود كه توسط كارشناسان و محققان ارايه گرديد.
همچنين در كنار اين همايش نمايشگاهي از آخرين دستاوردهاي شركتهاي فعال در حوزه ساخت سيستمهاي هوشمند در حوزه حمل و نقل به نمايش گذاشته شد. يكي از فناوريهاي نوين كه در دهههاي اخير در حوزه حمل و نقل كاربرد گستردهاي يافته است سيستمهاي حمل و نقل هوشمند است كه تحولات بزرگي را در زمينهي بهبود عملكرد، كارايي، بهرهوري و ايمني حمل و نقل به دنبال داشته است.
مهندس علياكبر عاشوري دبير دومين همايش سيستمهاي حمل و نقل هوشمند با اشاره به نياز امروز جوامع به استفاده از سيستمهاي مدرن و هوشمند در كليه سطوح زندگي تأكيد كرد: باتوجه به سرعت تغيير و تحولات قرن اخير در استفاده روزافزون از فناوريهاي نوين در عرصههاي مختلف براي حفظ جايگاه حمل و نقل و ارتقاي مستمر سطح خدمات، نظارت مؤثر و بهبود مديريت آن، ترويج استفاده از سامانههاي پيشرفته و نوين در اين بخش ضروري است. سيستمهاي حمل و نقل هوشمند ITS در زمرهي سامانههاي كاربردي و عملياتي اين زيربخش محسوب ميشود كه كاربرد آن در كشورهاي جهان نتايج درخشاني داشته و چهرهي اين صنعت را متحول كرده است.
دبير دومين همايش سيستمهاي حمل و نقل هوشمند شعار دومين همايش را برنامهريزي تا اجرا ذكر كرد و افزود: برگزاري اولين همايش در سال 93 به منظور استفاده از توان علمي جامعهي دانشگاهي و صاحبنظران داخلي و خارجي و تجارب اجرايي متخصصان و مجريان كشور گام مهمي براي توسعهي سيستمهاي حمل و نقل هوشمند و فراگير كردن كاربرد آن در فعاليتهاي متنوع حمل و نقل جادهاي بود. بنابراين باتوجه به ضرورت يكپارچگي و هماهنگي بين حمل و نقل جادهاي و درونشهري مقرر شد دومين همايش با رويكرد متفاوتي برگزار شود. بدون ترديد نتيجهي اين نگرش جديد در حمل و نقل كشور افزايش بهرهوري، ارتقاي ايمني، روانسازي ترافيك، بهبود عملكرد، اصلاح روشها، مديريت مؤثر و توسعهي پايدار حمل و نقل، حركت در راستاي سياستهاي كلي نظام در بخش حمل و نقل و تحقق چشمانداز بيست ساله در بخش حمل و نقل را جديدترين فناوريهاي هوشمند كاربردي در حوزه حمل و نقل متناسب با شرايط اقتصادي و فني كشور فراهم شود و توان علمي و تخصصي دانشگاهها، مراكز علمي و متخصصان در خدمت ارتقاي وضعيت سيستمهاي حمل و نقل هوشمند قرار گيرد.
پروفسور كنوف لاخر استاد ITS از دانشگاه فني وين اتريش شبكهي قناتها كه در گذشته در اقصي نقاط ايران وجود داشته را به عنوان بهترين سيستم پايدار و دوست محيط زيست و انسان برشمرد و تأكيد كرد: اين اولين سيستم هوشمند بوده كه اختراع شده بود و بالغ بر 280 هزار كيلومتر نيز طول آن بوده است و ثروتي براي جهان محسوب ميشود. دومين سيستم ITS كه اختراع شد اجتماعي بود يعني شهر كه براي ادارهي بهتر آن دوربينهايي به عنوان گوش و چشم مديران شهري نيز در آن نصب شده است. شهر ده هزار سال پيش اختراع شد سپس در قرن 19 راهآهن كه مهندسان كنترل آن را بدست گرفتند و با نصب و بكارگيري سيگنالها آن را هوشمند كردند. در ابتداي شروع حيات حمل و نقل اتومبيلها اول 2 كيلومتر و سپس 4 كيلومتر در ساعت سرعت داشتند و با تغيير جوامع حمل و نقل اتومبيلهاي شخصي حرف اول را ميزند به همين دليل مشكلاتي را نيز در پي داشته است. بنابراين براي رفع اين معضلات بدنبال راهحلهاي الكترونيكي هستيم و تلاش ميكنيم تا هرچه بيشتر آن را دوستدار انسان بكنيم. درنتيجه سيستمهاي ITS براي شهر و فضاي بين شهري بسيار موردنياز است و ضرورت دارد براي مديريت حمل و نقل سيستمهاي كنترل و نظارت بيش از گذشته هوشمندتر شود.
سردار تقي مهري رييس پليس راهور ناجا تعداد تلفات سال 84 را بيش از 27 هزار نفر در سال ذكر كرد و افزود: طي سال گذشته اين رقم به حدود 16582 نفر كاهش يافته كه بيانگر آنست كه بيش از يازده هزار نفر كاهش تلفات ناشي از حوادث رانندگي بودهايم. اين موفقيت ناشي از هماهنگي، برنامهريزي و همتي بود كه متوليان به خرج دادهاند. آمار پزشكي قانوني كه براي 9 ماههي سال 95 تهيه شده است در مجموع 12749 نفر كشته را در تصادفات نشان ميدهد البته در سال گذشته برابر با 7/2 درصد كاهش را نشان ميدهد يعني بيش از سيصد نفر كمتر كشته داشتهايم اما اين كافي نيست بلكه بايد تلاش بيشتري صورت گيرد تا اين عدد كمتر بشود. تعداد كشتههاي تصادفات برون شهري 9320 نفر طي 9 ماههي سال جاري بوده كه با بررسي آمارها مشخص ميشود بيش از 70 درصد تلفات كل كشور در خارج شهرها روي ميدهد. هرچند 4 درصد نسبت به سال گذشته كاهش يافته است كه نكته بسيار مثبتي است.
رييس پليس راهور ناجا بهرهگيري از سامانههاي هوشمند الكترونيكي در كشور را بسيار مثبت ارزيابي كرد و گفت: اميدوارم با اجراي سامانههاي هوشمند بتوانيم به اهداف بلندي كه معين كردهايم دست يابيم. امروزه به جاي سرمايهگذاري براي ساخت بزرگراهها يا آزادراهها به سمت مديريت حمل و نقل پيش ميرويم كه از طرفي باعث كاهش تقاضاي سفر و از سوي ديگر موجب كنترل ترافيك در سطح جادههاي درون و برون شهري ميشود.
اين نگرش سيستمي با بهرهگيري از فنآوري اطلاعات كه امروز در كشور به عنوان يك سياست مورد توجه از سوي وزارت راه و شهرسازي و با همكاري همهي دستگاهها صورت ميگيرد بسيار اتفاق مباركي است. با رشد جمعيت در كشور بويژه افزايش وسايل نقليه كه تعداد آن در سال 84 و 85 حدود 5/7 ميليون خودرو بوده و امروز بالغ بر 19 ميليون خودرو ميرسد بهرهگيري از سامانههاي هوشمند ITS به مثابه يك موضوع زيربنايي تلقي ميشود. به عنوان نمونه بايد بگويم محور تهران قم با نصب دوربينهاي ثبت تخلف حدود 22 درصد و همچنين در محور قم اصفهان نيز حدود 18 درصد شاهد كاهش جان باختن هموطنان بودهايم. بنابراين بهرهگيري از سامانههاي هوشمند قطعاً كمك ميكند بتوانيم خدمات مطلوبتري را ارايه دهيم و مزيتهايي از جمله صرفهجويي در وقت، نجات انسانها، حفظ محيط زيست، بهبود فعاليت در حمل و نقل و رواني ترافيك را بدنبال خواهد داشت.
مهندس نصراله جهانگرد معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات و رييس سازمان فناوري اطلاعات بكارگيري تكنولوژيهاي به كار رفته در حمل و نقل را عامل مهمي در تغييرو تحول جوامع و شرايط اجتماعي آنها عنوان كرد و گفت: سرعت حمل و نقل و تكنولوژي آن عامل كليدي در شكلگيري نوع جديدي از مدنيت و ساختار شهري متمركز است و همچنين در ساز و كار توزيع نظام سياسي، اقتصادي و اجتماعي زيرساختي همواره مدنظر بوده است. در تمام منابعي كه در يك نظام حمل و نقل وجود دارد اعم از جاده و علائم، خودرو، نظام ترافيكي، نظام توزيع بار و مسافر همگي نيازمند بكارگيري تكنولوژي هستند و اين تكنولوژي به عنوان كليد استراتژيك و راهحل بسيار مهم در بهينه شدن محصول بكارگرفته ميشود.
رييس سازمان فناوري اطلاعات كشور از افتتاح مرحلهي دوم شبكه ملي اطلاعات كشور در ايام دههي فجر خبر داد و افزود: در اين مرحله توسعهي شبكهي زيرساختها، توسعهي امنيت و كيفيت، اصلاح نظام اقتصادي و مقررات و همچنين توسعهي سرويسها در بستر محيط شبكه ملي ايران انجام پذيرفت. ظرفيت شبكه داخل كشور در طي 3 سال گذشته از حدود هزار گيگابايت به حدود ده هزار گيگابايت افزايش يافته كه در انتقال اطلاعات ديگر محدوديتي وجود ندارد و در كل شبكهي جادههاي اصلي كشور امكان ارايه اين سرويس چه به صورت تصويري وجه به صورت انتقال ديتا وجود دارد.
مهندس داود كشاورزيان معاون وزير راه و شهرسازي و رييس سازمان راهداري و حمل و نقل جادهاي كشور سابقهي نصب و بهرهبرداري از سيستمهاي ITS را در حوزهي حمل و نقل بيش از ده سال عنوان كرد و افزود: در حال حاضر بيش از 1920 دستگاه تردد شمار، 680 دستگاه دوربين نظارت تصويري، 880 دوربين ثبت سرعت، 30 دستگاه سامانهي توزين در حال حركت و تعداد 50 دستگاه سامانهي بلوتوث زمان سفر در راههاي كشور نصب شده و براساس سياست وزارت راه و شهرسازي تلاش شده اين اطلاعات از طريق سامانهي گوياي 141 در اختيار هموطنان قرار گيرد. در كنار نصب اين سامانهها فراخواني براي نصب 65 دستگاه توزين در حال حركت دادهايم تا تردد بارهاي محوري غيرمجاز را در جادههاي كشور، كنترل كنيم چرا كه فرسودگي و خرابي برخي راههاي مواصلاتي كشور ناشي از تردد بارهاي غيرمجاز است.
رييس سازمان راهداري و حمل و نقل جادهاي كشور راهاندازي سامانه سپهتن را از ديگر اقدامات اين سازمان براي كنترل وسايل نقليه عمومي مسافري و باري در جادههاي كشور برشمرد و گفت: سامانهي پايش هوشمند تردد ناوگان توانايي دارد كليه رفتارهاي راننده و خودرو را جمعآوري و در اختيار پليس قرار دهد كه در وهلهي اول ناوگان اتوبوسهاي برونشهري كشور تحت پوشش قرار ميگيرد و سپس ناوگان باري نيز تحت نظارت اين سامانه قرار خواهد گرفت. براي پشتوانهي علمي حمل و نقل هوشمند در كشور مقرر شده است كه اين همايش هر دو سال يكبار برگزار شود و انتظار داريم متخصصان، اساتيد و محققان دوستاوردهاي خود را در اين همايش ارايه كنند تا به لحاظ علمي توسعهي سيستمهاي هوشمند را در جهت ارتقاي سطح كيفي حمل و نقل در كشور شاهد باشيم.
دكتر عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي هدف از هوشمندسازي جادهها را دستيابي به جامعهي هوشمند عنوان كرد و افزود: باتوجه به پيچيدگيهاي مديريت شهري اكنون در تمام دنيا حوزههاي ريلي، هوايي، دريايي و جادهاي در حال رشد است و در كشور ما نيز امكانات گستردهاي براي يكپارچهسازي سيستمهاي درون و برونشهري و نيز در بخش مديريتي بوجود آمده و زمينهي هوشمندسازي آن را فراهم آوردهايم. درخصوص هوشمندسازي راههاي مواصلاتي كشور با نصب بيش از دو هزار دستگاه دوربين جديد، نصب سيستم كنترل بار و كاميونها و همچنين شناسايي تخلف رانندگان ايجاد سامانههاي هوشمند ادامه خواهد داشت. قرار گرفتن تمام اطلاعات در اختيار مردم ازجمله وجه تمايز كشور ايران با ساير كشورهاست كه هر شهروندي ميتواند با مراجعه به سامانههاي اعلام شده كليه اطلاعات و اخبار را درخصوص راههاي كشور دريافت كند و براي سفر خود برنامهريزي مطلوب انجام دهد. هدف از ايجاد سامانههاي حمل و نقل هوشمند به دليل توسعهي فناوري نيست بلكه ايجاد يك جامعهي هوشمند است.
وزير راه و شهرسازي توجه به دو عنصر ظرفيت زيستي و عنصر انسان در زندگي بشر تأكيد كرد و گفت: در ايران الگوي سكونت در شهرها با ظرفيتهاي زيستي تناسب داشته اما در دنياي مدرن با وجود توسعهي فناوريها شاهد مشكلات اساسي در شهرها هستيم. با وجود هزينههاي ميلياردي براي ساخت پلهاي دو يا سه طبقه در شهر تهران، متأسفانه تأثير بر روان شدن ترافيك نداشته است. هم اكنون سرعت حركت در تهران بيشتر از 25 كيلومتر در ساعت نيست و در ساعات اوج ترافيك اين سرعت به كمتر از 70 كيلومتر كاهش مييابد بنابراين تنها استفاده از فناوريهاي جديد و هوشمند چاره كار نيست. به همين دليل همواره از اين موضوع رنج ميبرم كه به مسايل پيچيده ساده نگاه ميشود در صورتي كه نميتوانيم به موضوعات بسيار مهم ساده نگاه كنيم و بايد تمام فناوريهاي جديد و هوشمند را براي راحتي انسانها و ارتقاي كيفيت زندگي در شهرها مورد استفاده قرار دهيم.