احداث خط هفت مترو تهران غیر ممکنی که ممکن شد

صنعت حمل و نقل آنلاین: اجراي سازه هاي زير زميني در شهر تهران همواره با خطراتي توام است كه وقوع آنها مي تواند باعث صدمات جاني و مالي فراواني براي شهروندان شود. همچنين وجود خاك هاي ناپايدار و سست، آبهاي زيرزميني،حفره هاي زير زميني، قنوات و عبور از بافت فرسوده شهري از جمله مشكلات عمده احداث تونل در اين شهر به شمار می روند. در کشورهای در حال توسعه، احداث و توسعه شبکه حمل و نقل ريلي شهری (مترو) از اهميت ويژهاي برخوردار است. به همین منظور ماهنامه صنعت حمل و نقل با آقاي مهندس سيد مهدي امینی مجری خط7 مترو در كارگاه ايستگاه مترو میدان صنعت، گفتگو کرده است. در این مصاحبه صعوبتهاي احداث سازه هاي زير زميني شامل حفاري تونل در خاک های ناپايدار و بافت های فرسوده شهر تهران و همچنين لزوم رعايت اصول فني و ايمني در احداث مترو مطرح شده است:
در احداث خط7 مترو با چه مشکلاتی مواجه هستید؟
مشكلاتي كه ما در احداث خط 7 مترو تهران با آن مواجه بوديم به خصوص در نيمه شرقي خط7 (خيابان مولوي، ميدان قيام و خيابان 17 شهريور) شامل نشست ها و ريزش هاي ناشی از وجود خاك هاي ناپايدار و سست، آب هاي زيرزميني، قنوات، انباره هاي فاضلاب، عدم تكميل شبكه فاضلاب شهري، محدوديت هاي ترافيك شهري و همچنين عبور از بافت فرسوده شهري بود كه با اتخاذ تمهيدات ويژه شامل اجراي زهكش هاي دایم و موقت، شناسايي حفره هاي زير زميني (GPR)، عمليات تحكيم (تزريق، راد خود حفار، فورپولينگ و … ) سرباره تونل و ساختمان هاي فرسوده، جابجايي تاسيسات شهري و همچنين انحراف ترافيك شهري با رهنمودهاي مديرعامل محترم مترو تهران مهندس درويشي، مجموعه كارفرما، مشاور كارفرما و شركت مهندسي سپاسد پيمانكارEPC پروژه، احداث تونل و ايستگاه هاي خط7 مترو به صورت ايمن و با كمترين خسارات مالي و جاني براي شهروندان، انجام شد.
آیا مشکل خاك هاي ناپايدار و سست فقط در این منطقه وجود دارد یا در تمام مناطق هست؟
در نيمه شمالي خط 7 مترو مشکلات کمتری داشتيم، بر اساس مطالعات زمين شناسي و ژئوتكنيك انجام شده توسط شركت مهندسي سپاسد پيمانكار EPCپروژه، نيمه شمالي خط 7 مترو داراي خاك متراكم و پايدارتري نسبت به نيمه شرقي خط 7 مترو است.
آیا این مشکلات فقط به علت حفاری و گودبرداری است؟
بیشتر مشکلات حول همین محورها است. در برخی مناطق در حین عمليات حفاری، با انباره های فاضلاب ساختمان هاي قديمي و فرسوده، قنوات و تاسيسات شهري مواجه شديم كه با عمليات تحكيم و همچنين جابجايي تاسیسات شهري شامل برق، آب، گاز و مخابرات به صورت ايمن از اين مناطق عبور كرديم.
خط 7 چند کیلومتر است؟ مبداء و مقصد آن کجاست؟
خط7 مترو تهران به طول 27 کیلومتر و 22 ايستگاه از شهرك امير المومنين واقع در جنوب شرق تهران آغاز و در مسير شرقي–غربي بزرگراه شهيد محلاتي، خيابان مولوي و هلال احمر به تقاطع بزرگراه نواب و خيابان قزوين رسيده و از آنجا با تغيير مسير به سمت شمال در امتداد بزرگراه نواب، شهيد چمران به ميدان صنعت در بلوار پاكنژاد و در ادامه به ميدان بوستان در سعادت آباد منتهي مي شود. همچنين يك پاركينگ در شمال خط 7 مترو براي پاركينگ شبانه قطارها و يك پايانه در جنوب شرقي خط 7 مترو واقع در ورزشگاه تختي براي تعمير و نگهداري قطارها احداث خواهد شد.
در خصوص تعداد و مشخصات ایستگاه هاي خط 7 مترو تهران را از لحاظ سازه، معماری، احجام آرماتور بندي، خاكبرداري و بتن ريزي توضیح دهید؟
خط 7 مترو طولاني ترين خط احداث شده به روش مكانيزه (ماشين حفار) و عمیق ترین خط مترو تهران است. قطر داخلي تونل حفاري شده توسط ماشين حفار (TBM) 15/8 متر است.کم ترین عمق 14 متر است (ايستگاه A7- ورزشگاه تختي) و عمیق ترین ایستگاه V7- برج ميلاد با 50 متر عمق و میانگین عمق خط 7 متر و تقریبا 31 متر است. طول ايستگاه ها 160 متر و عرض آن 14 متر است. در مجموع 22 ایستگاه داریم. شامل 11 ایستگاه عبوری که فقط قطار از آنها عبور می کند و 8 ایستگاه بهره برداری در این فاز خواهيم داشت که پیشرفت فيزيكي فاز بهره برداري حدود 96 درصد است كه با نصب پله برقی ايستگاه ها تكميل خواهد شد. با تاکید مدیرعامل محترم مترو تهران، به هیچ عنوان هیچ ایستگاهی نباید بدون پله برقی افتتاح شود. همچنين در احداث خط 7 مترو 110،000 تن آرماتور بندي، 3،650،000 متر مكعب خاكبرداري و 923،000 متر مكعب بتن ريزي تا كنون انجام شده است.
آیا تجهيزات ایستگاه ها کاملا به دست خود ایرانی ها انجام می گیرد؟
بخشي از تامين تجهيزات ويژه ايستگاه ها بومی سازی کرده ایم و نصب تجهیزات مذكور به دست توانمند مهندسان ایرانی انجام می شود. در بخش سيويل (ساختماني) این پروژه نیروی خارجی نداریم. تمامی بخش های طراحي و ساخت بومی و همه ایرانی هستند.
ساخت یک خط متحمل چه مقدار هزینه است؟
احداث یک ایستگاه زیر زمینی در خط 7 مترو بر اساس فهرست بهاي93، عمق و روش اجراي ايستگاه بدون ضريب پيشنهادي پيمانكار حدود 45 تا 65 میلیارد تومان و هزینه احداث تونل برای هر کیلومتر بدون ضريب پيشنهادي پيمانكار حدود 25 میلیارد تومان است.
در رابطه با پروژه های بعدی ساخت مترو توضیح دهید.
در حال حاضر در ساخت مترو اولویت در خط 7 مترو و بعد از آن خطوط 6 و فرودگاه حضرت امام است و بعد از آن بر اساس شبكه خطوط حمل و نقل ريلي شهري توسط مديران كلان شهر و شوراي اسلامي شهر تهران تصميم گيري خواهد شد.
آیا مهندسان، مشاوران و متخصصان پروژه ساخت مترو تحصیل کرده های ایران هستند؟
تقریبا 95 درصد فارغ التحصيلان داخلي هستند. متخصصان و مهندسان بسیار خوبی داریم.
حفاري تونل و گودبرداری ها در فرونشست زمین چه مقدار موثر است؟ آیا خطری برای شهر ندارد؟
قبل از شروع عمليات حفاري و احداث ايستگاه هاي خط 7 مترو مطالعات زمين شناسي و ژئوتكنيك توسط شركت مهندسي سپاسد پيمانكار طرح و ساخت پروژه انجام پذيرفته است و همچنين در حين عمليات اجرايي حفاري تونل و ساخت ايستگاه ها با استفاده از تجهيزات ابزار دقيق، شناسايي حفره هاي زير زميني( GPR)، عمليات تحكيم (تزريق، راد خود حفار، فورپولينگ و …) سرباره تونل و ساختمان هاي فرسوده، اجراي زهكش هاي دایم و موقت، فرو نشست ها كنترل شده و با كمترين ميزان خسارات جاني و مالي براي شهروندان مواجه بوديم.
در خط 7 مترو تهران چند پیمانکار مشغول به کار هستند؟
طراحي و احداث خط 7 مترو تهران به صورت EPC به شركت مهندسي سپاسد واگذار شده است. همچنين پيمانكاران همكار شركت مهندسي سپاسد در بخش سيويل و تجهيزات در پروژه خط 7 مترو مشغول به كارند.
آیا شركت مهندسي سپاسد زیر مجموعه ای از پیمانکاران متعدد را دارد؟
بله، پیمانکار اصلی پروژه خط 7 مترو تهران شركت مهندسي سپاسد است و پیمانکاران همكار در بخش سيويل و تجهيزات پروژه به عنوان زير مجموعه مشغول بكارند.
آیا مهندسان مشاور دارند؟
مهندسين مشاور حمل و نقل ريلي بهروي تهران به عنوان مشاور كارفرما و همچنين مشاوران همكار شركت مهندسي سپاسد در طراحي و ساخت در پروژه خط 7 مترو تهران حضور دارند.
در رابطه با مواردی که در احداث مترو باید مورد توجه قرار بگیرد توضیح دهید؟
با توجه به دشواری هاي احداث خط 7 مترو تهران در بافت فرسوده شهر، تخريب و نوسازي ساختمان هاي فرسوده ضروري است تا اتفاق ناگواری برای مردم پیش نیاید.
آیا در رابطه با حادثه دلخراش ساختمان پلاسکو، گودبرداری های مربوط به مترو و یا ساخت برج ها تاثیر داشته است؟
در مجاورت ساختمان پلاسکو حفاري و گودبرداری مربوط به مترو تهران وجود نداشته است. شهردار محترم تهران در مصاحبه ای دو سال در خصوص وضعيت ساختمان مذكور هشدار داده بودند. همچنين در حال حاضر ساختمان هاي مشابه هم در شهر تهران وجود دارد كه نيازمند تحكيم و يا تخريب و نوسازي هستند. با توجه به اينكه خطر نسبي زلزله در شهر تهران خيلي زياد است، لذا به منظور جلوگيري از خسارات مالي و جاني براي شهروندان، تحكيم و نوسازي بافت فرسوده شهري ضروري است.
مهندسان ما تجربه ای 30 ساله در زمینه ساخت مترو دارند و زمانی خواهد رسید که متروسازی در شهرهای تهران و شهرستان ها به پایان خواهد رسید، اما در کشورهای اطراف همچنان به این صنعت نیاز دارند. آیا برنامه ای در نظر گرفته شده است تا این تجربه صادر شود و گروه هایی از مهندسان متخصص ما در این صنعت به آن کشورها فرستاده شوند؟
مهندس درویشی مديرعامل محترم مترو تهران در چند سخنرانی در رابطه با این موضوع اعلام آمادگی کرده اند که توان صدور خدمات فنی و مهندسی در رابطه با طراحي و احداث مترو را به کشورهای همسایه داریم.

سوتیترها:
• بر اساس مطالعات زمين شناسي و ژئوتكنيك انجام شده توسط شركت مهندسي سپاسد پيمانكار EPCپروژه، نيمه شمالي خط 7 مترو داراي خاك متراكم و پايدارتري نسبت به نيمه شرقي خط 7 مترو است
• در برخی مناطق در حین عمليات حفاری، با انباره های فاضلاب ساختمان هاي قديمي و فرسوده، قنوات و تاسيسات شهري مواجه شديم كه با عمليات تحكيم و همچنين جابجايي تاسیسات شهري شامل برق، آب، گاز و مخابرات به صورت ايمن از اين مناطق عبور كرديم