دکتر عرفان لاجوردی

دکترای حقوق بین‌الملل

قصه‌ی پیوستن ایران به معاهده‌ی «مبارزه با تامین مالی تروریزم» و مجموعه‌ی مقررات مبارزه با پولشویی، فعلا نقل هر محفلی است؛ و صد البته آخر و عاقبت روشنی دارد. مخالفان از تهدید استیلای بیگانگان می‌گویند؛ موافقان از لزوم همراهی و پیوستن به نظم جهانی. در کش و قوس رای گیری مجلس، ایرادات شورای نگهبان و احتمالا اظهار نظرهای پس و پیش مجمع تشخیص مصلحت نظام، ارز، بالا و پایین می‌رود؛ و دست آخر، ما، به مجموعه‌ی این مقررات تن می‌دهیم؛ زیرا ناخودآگاه سیاست‌ورزان باور دارد، گریزی از این تن دادن نیست؛ و سقف خواسته‌ها به نپذیرفتن مسوولیت چنین انتخابی محدود می‌شود.

ایران، انتخاب‌هایی این چنین را بسیار از سر گذرانده است؛ و سیاست‌ورزان بسیاری، مسوولیت انتخاب‌های خود را نپذیرفته‌اند. این میان، اندیشه‌ی ایرانی که بر هر پیشانی، سرنوشتی را می‌جوید، نمی‌تواند باور کند، «گروه ویژه‌ی اقدام مالی»، مقررات مبارزه با تامین مالی تروریزم و مقررات مبارزه با پولشویی، نه «تقدیر» که «تغییر»ی است، کمابیش ناگزیر، در محیط زیست بین‌المللی.

نظم استعماری قرن نوزدهم با وقوع جنگ جهانی اول ترک برداشت؛ و در پایان جنگ جهانی دوم از هم گسست. سرزمین‌های استعماری پیشین، در کنار کشورهای آسیایی، آمریکای لاتین و آفریقایی که تا پیش از این، از نظم حقوق بین‌الملل عمومی بیرون مانده بودند، باشگاه‌هایی برای خود تاسیس کردند. «جنبش عدم تعهد» و «آنکتاد» یا «کمیسیون توسعه و تجارت» سازمان ملل متحد، بهار خواب کشورهای جنوب شد.

این میان، قدرت‌های صنعتی نیز از تک و تا ننشستند. هرچند تاسیس «سازمان بین المللی تجارت» با مخالفت کنگره‌ی ایالات متحده‌ی آمریکا بی سرانجام ماند؛ اما دولت‌های ثروتمند، در جستجوی تجارت آزاد، که در خوانش قرن پانزده و شانزده میلادی از «حقوق طبیعی» ریشه داشت، در کالبد «گات» یا «توافقنامه‌ی عمومی تعرفه و تجارت»، روح یک سازمان بین‌المللی را دمیدند؛ سازمانی که سال‌ها بعد، و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، با نام نوظهور «سازمان تجارت جهانی» متولد شد: «جهانی» و نه «بین‌المللی» بودن، انگاری، تاکیدی بود بر ماهیت بی مرز تجارت.

باشگاه ثروتمندان، اما، جای دیگری است: «سازمان توسعه و همکاری اقتصادی»، و خوش نشین‌ترهای این باشگاه، حجره‌ای مخصوص به خود دارند: «گروه هفت»؛ «گروه ویژه‌ی اقدام مالی»، نانی است که در سال 1989 میلادی از تنور «گروه هفت» بیرون آمد.   

قرار بود «گروه ویژه اقدام مالی» بر «پولشویی» متمرکز باشد؛ و در ابتدا نیز اینگونه بود………………..

متن کامل این نوشتار را می توانید در شماره ۳۶۶ ماهنامه صنعت حمل و نقل مطالعه کنید.