بررسی کارشناسی تأثیر بحران خلیج‌فارس و تنگه هرمز بر حمل‌ونقل داخلی وبین المللی کشور
نزدیک به چهار دهه است که حمل‌ونقل دریایی ایران در خلیج‌فارس دستخوش تلاطم سهمگین امواج سیاسی شده است که حمل‌ونقل دریایی و دیگر شقوق حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی ایران و کشورهای منطقه راتحت تأثیر بازدارنده خود قرارداده است. بازیگران صحنه سیاست، در طول این چهل سال هنوز نتوانستند به نسخه‌ای که متضمن منافع مشترک باشد دست یابند. منطقه‌ای راهبردی که چهل درصد نیاز نفت جهان از آن عبور می‌کند و حیات و ممات کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به آن بستگی دارد.
در جریان جنگ تحمیلی هشت‌ساله ابتدا کشتی‌های حامل کالا و نفت در منطقه خلیج‌فارس توسط شرکت‌های بین‌المللی بیمه با هزینه‌های بسیار بالا، شرایط پوشش بیمه جنگی را اعمال کردند، سپس جنگ نفت‌کش‌ها التهاب آفرین شد. بعد از پایان جنگ نیز شکل‌های مختلف تحریم‌های بین‌المللی موجب شد تا حمل‌ونقل دریایی ایران در منطقه خلیج‌فارس همچنان از آرامش به‌دور باشد. در یک‌ساله گذشته نیز بعد از خروج یکجانبه آمریکا از توافق‌نامه برجام و توقیف نفت‌کش ایرانی درجبل الطارق و مین‌گذاری و انفجار دو کشتی در بندر فجیره و متقابلاً توقیف نفت‌کش بریتانیائی توسط ایران، التهاب و تب‌وتاب در این منطقه را به اوج خود رساند، به‌گونه‌ای که پس از سرنگونی پهپاد آمریکائی توسط ایران، این دو کشور مستقیماً رو درروی جنگ مستقیم قرار گرفتند و کمر خمیده و ناتوان نظام حمل‌ونقل کشور، درکنار بیماری مزمن ناکارآمدی خود، بازهم خمیده‌تر شد که برای رهائی از تحمل این بار سنگین، می‌باید همچنان چشم‌انتظار فوت کوزه‌گری متولیان امر باشد که معلوم نیست کی و توسط چه نهادیا مقامی دمیده خواهد شد.
اکنون‌که ایران سینه‌به‌سینه مقابل هژمونی قدرت آمریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای‌اش ایستاده است، عقل و منطق حکم می‌کند که برای مقابله با تحریم‌ها و تهدیدهای نظامی و نیز برای ایجاد یکدلی و همبستگی در داخل باید به یک‌زبان و نیت مشترک و متحد بین حکومت‌کنندگان و حکومت شوندگان دست پیدا کرد. این اتحاد و یک‌زبانی حاصل نمی‌شود، مگر این‌که ابتدا قوه قضائیه و دیگر سازمان‌های ذی‌ربط از گسترش دامنه جرم‌انگاری در زمینه‌هایی نظیر حجاب، اعتراضات صنفی، کتاب، مطبوعات، کنسرت‌های موسیقی و…به‌شدت پرهیز کنند، سپس کارگزاران حکومت در بخش‌های مختلف، با روان‌سازی قوانین، مقررات و دستورالعمل‌ها، فضای کسب وکاروتولید را توسعه دهند. تردیدی نیست که تحریم‌های یکجانبه آمریکا تاثیرخود را در همه بخش‌های اقتصادی، تولیدی و خدماتی گذاشته است که بیشترین تاثیر آن در بخش حمل‌ونقل نمود پیداکرده است که برای بررسی بیشتر این تأثیر، نشست کارشناسی ماهنامه به آن اختصاص یافت.
در این نشست آقایان دکتر فریبرز رئیس دانا ” دبیر هیأت کارشناسی ماهنامه”، کاپیتان محمدرضا روشندلی، مهندس بهروز غروی، مهندس محمدرضا کامیاب از کارشناسان ماهنامه و دکتر خسرو سرایی ” مدیرکل لجستیک سازمان بنادرو دریانوردی “، مهندس حامدرضا حیدری “معاون مدیرکل تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی، مهندس محمد نیک‌پی”نایب‌رئیس هیأت‌مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ایران” و مهندس فرداد فیروز پور” عضو هیأت مدیره انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته”حضورداشتندکه درآن به بررسی تحولات اخیر خلیج‌فارس وتنگه هرمز و تأثیر آن بر حوزه حمل‌ونقل بین‌الملل پرداخته شدکه درزیر می خوانید:
فریبرز رئیس‌دانا: اتفاقاتی بی‌سابقه و در مواردی کم‌سابقه در خلیج‌فارس که یکی از دریاهای مهم اقتصادی جهان می‌باشد، در حال وقوع است. 40درصد مصرف جهانی نفت از تنگه هرمز عبور می‌کند، این سهم حتی اگر 5 درصد هم باشد با توجه به حساسیت بازارهای نفتی از نظر اقتصادی می‌تواند مهم باشد. جامعه ما هیچ‌گاه به این‌صورت وارد تنش‌های سیاسی در همسایگی خود نشده بود و هیچ‌گاه این‌چنین تحریم‌های کشنده و ویرانگری را که ایالات متحده به ایران وارد کرده تجربه نکرده بود. وضع اقتصاد امروز ایران بی‌تاثیر از تحریم‌های ناجوانمردانه ایالات متحده نیست. در دریانوردی بین‌المللی، توقیف کشتی ایرانی و مقابله به‌مثلی که انجام شد، موجبات تنش را در این میان مهیا کرد. جریان جنگ‌طلبی در آمریکا با صدایی که از خود بلند کرده وجود دارد و شاید این جریان جنگ‌طلبی در ایران نیز وجود داشته باشد، اما به‌شدت آمریکا، صدای خود را بلند نکرده است. آگاه هستیم که ملاقات‌ها و دادو‌ستدهای فکری پنهانی در حال شکل‌گیری است، همانند تحرکات وزرای خارجه عمان، آلمان و رئیس‌جمهوری فرانسه که این تحرکات تاثیراتی را به‌همراه داشته است.( ادامه این نشست را در شماره 372 ماهنامه صنعت حمل و نقل مطالعه فرمایید)
